Του Γιώργου Μπάλια
ΝΕΑ ΑΠΟ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ
Οι τρεις πολυαναμενόμενες αποφάσεις σχετικά με την κλιματική ευθύνη των κρατών ενόψει της κλιματικής αλλαγής δημοσιεύτηκαν σήμερα 9.4.2024. Από τις τρεις προσφυγές μόνο μία έγινε δεκτή ενώ οι άλλες δύο απορρίφθηκαν. Συγκεκριμένα:
1. Στην υπόθεση Verein KlimaSeniorinnen Schweiz et autres c. Suisse (Ηλικιωμένες γυναίκες κατά της Ελβετίας) το δικαστήριο έκρινε ότι η Ελβετία παραβίασε το άρθρο 8 της Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (είναι το άρθρο που “στεγάζει” την προστασία του περιβάλλοντος) και το άρθρο 6 για τη δίκαιη δίκη. Απέρριψε το αίτημα για παραβίαση εκ μέρους της Ελβετίας, του άρθρου 2 της Σύμβασης για την προστασία της ζωής.
2. Αντίθετα, απέρριψε την προσφυγή Duarte Agostinho et autres c. Portugal et 32 autres (έξι νέοι από την Πορτογαλία που προσέφυγαν εναντίον 32 κρατών) με την οποία ζητούσαν την καταδίκη των εν λόγω κρατών για παράβαση των άρθρων 2 και 8 της Σύμβασης. Το δικαστήριο απέρριψε την προσφυγή με το επιχείρημα ότι οι προσφεύγοντες δεν εξάντλησαν, ως όφειλαν, τα ένδικα μέσα που τους παρέχει η έννομη τάξη της Πορτογαλίας. Επίσης, το δικαστήριο έκρινε ότι προσφεύγοντες εναντίον ενός κράτους μπορεί να είναι μόνο οι πολίτες του και συνεπώς, η προσφυγή τους εναντίον και άλλων κρατών των οποίων δεν είναι πολίτες, είναι απαράδεκτη.
3. Επίσης το δικαστήριο στην υπόθεση Carême c. France που αφορούσε στην προσφυγή ενός πρώην δημάρχου μια πόλης της Γαλλίας (Grande-Synthe), ο οποίος υποστήριξε ότι η αδράνεια της Γαλλίας για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής συνιστά παράβαση των άρθρων 2 και 8 της Σύμβασης. Το δικαστήριο απέρριψε την προσφυγή ως απαράδεκτη καθόσον έκρινε ότι δεν έχει την ιδιότητα του θύματος, όπως απαιτεί το άρθρο 34 της Σύμβασης.
ΥΓ. Είναι η πρώτη φορά όπου ένα διεθνές δικαστήριο όπως το δικαστήριο του Στρασβούργου καταδικάζει κράτος για παράλειψη της υποχρέωσης που απορρέει από την κλιματική ευθύνη του με συνέπεια να παραβιάζει τα άρθρα 6 και 8 της Σύμβασης. Η εν λόγω απόφαση συνεχίζει τη σειρά των αποφάσεων με ίδιο περιεχόμενο τις οποίες εξέδωσαν εθνικά δικαστήριο (Γαλλία, Γερμανία, Κάτω Χώρες, Ιρλανδία, Βέλγιο κλπ). Πρόκειται, λοιπόν, για ένα ακόμη βήμα στην μεγάλη πορεία της αντιμετώπισης της κλιματικής κρίσης.