Το ένα τρίτο των γυναικών στην ΕΕ έχουν υποστεί σωματική ή/και σεξουαλική βία. Περίπου 50 γυναίκες χάνουν τη ζωή τους λόγω ενδοοικογενειακής βίας κάθε εβδομάδα, ενώ το 75% των γυναικών έχουν υποστεί σεξουαλική παρενόχληση σε επαγγελματικό περιβάλλον.
Οι ευρωβουλευτές ζητάνε να αντιμετωπίζεται η βία με βάση το φύλο εντός και εκτός διαδικτύου ως «ιδιαίτερα σοβαρό έγκλημα με διασυνοριακή διάσταση». Το δίκαιο της ΕΕ θα πρέπει να προβλέπει ελάχιστους κοινούς κανόνες για τους ορισμούς του ποινικού δικαίου και τις κυρώσεις, σύμφωνα και με τα πρότυπα της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης.
Κατά τη δεύτερη ομιλία της για την κατάσταση της ΕΕ στην ολομέλεια την Τετάρτη, η πρόεδρος της Επιτροπής Ursula von der Leyen ενημέρωσε τους ευρωβουλευτές ότι, έως το τέλος του έτους, η Επιτροπή θα προτείνει νόμο για την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών, ο οποίος θα περιλαμβάνει την πρόληψη, την προστασία και την αποτελεσματική δίωξη, εντός και εκτός διαδικτύου.
Το Ευρωκοινοβούλιο ενέκρινε στις 16.9.2021 με 427 ψήφους υπέρ, 119 κατά και 140 αποχές, νομοθετική πρωτοβουλία με την οποία ζητείται στοχευμένη νομοθεσία και πολιτικές για την αντιμετώπιση όλων των μορφών βίας και διακρίσεων λόγω φύλου (κατά των γυναικών και των κοριτσιών, αλλά και κατά των ατόμων ΛΟΑΤΚΙ+), εντός και εκτός διαδικτύου. Οι ευρωβουλευτές καλούν την Επιτροπή να συμπεριλάβει τη βία λόγω φύλου ως νέο τομέα εγκληματικότητας βάσει του άρθρου 83 παράγραφος 1 της ΣΛΕΕ, στην ίδια κατηγορία δηλαδή με άλλα εγκλήματα που πρέπει να καταπολεμηθούν σε κοινή βάση, όπως το εμπόριο ανθρώπων, ναρκωτικών και όπλων, το ηλεκτρονικό έγκλημα και η τρομοκρατία.
Αυτή θα πρέπει να αποτελέσει τη νομική βάση για μια οδηγία της ΕΕ με επίκεντρο τα θύματα, η οποία θα χρησιμοποιεί τα πρότυπα της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης και άλλα διεθνή πρότυπα, και θα πρέπει να περιλαμβάνει ιδίως:
- μέτρα πρόληψης, μεταξύ άλλων μέσω προγραμμάτων εκπαίδευσης διατομεακού χαρακτήρα που λαμβάνουν υπόψη τη διάσταση του φύλου
- υπηρεσίες υποστήριξης, μέτρα προστασίας και αποκατάστασης για τα θύματα
- μέτρα για τον τερματισμό όλων των μορφών έμφυλης βίας, συμπεριλαμβανομένης της βίας κατά των ΛΟΑΤΚΙ+
- ελάχιστα πρότυπα για την επιβολή του νόμου
- διατάξεις που διασφαλίζουν ότι τα περιστατικά βίας με βάση το φύλο λαμβάνονται υπόψη κατά τον καθορισμό των δικαιωμάτων επιμέλειας και επίσκεψης παιδιών
- συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών και ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών, πληροφοριών και εμπειρογνωμοσύνης
Οι ευρωβουλευτές καταγγέλλουν επίσης τη γυναικοκτονία ως την πιο ακραία μορφή έμφυλης βίας κατά των γυναικών και των κοριτσιών και επισημαίνουν ότι η άρνηση ασφαλούς και νόμιμης φροντίδας για τις αμβλώσεις αποτελεί επίσης μορφή έμφυλης βίας. Επισημαίνουν τις πολυάριθμες δυσμενείς προσωπικές, κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις της βίας λόγω φύλου και επαναλαμβάνουν ότι η κατάσταση έχει επιδεινωθεί λόγω της πανδημίας. Αναφέρονται επίσης στην έλλειψη εμπιστοσύνης όσων έχουν βιώσει έμφυλη βία προς τις αρχές επιβολής του νόμου και το δικαστικό σύστημα ως σημαντικό παράγοντα που συμβάλλει στην ελλιπή αναφορά περιστατικών.
Η συνεισηγήτρια Malin Björk (Αριστερά, Σουηδία) δήλωσε: «Το Κοινοβούλιο επιθυμεί να υπάρξει τολμηρή δράση για την καταπολέμηση της βίας λόγω φύλου – όχι μόνο με τη μορφή νομοθεσίας σε επίπεδο ΕΕ, αλλά και μέσω περισσότερων επενδύσεων σε καταφύγια γυναικών, στην επιβολή του νόμου και στη φεμινιστική εκπαίδευση. Η έκθεση αναγνωρίζει επίσης ότι τα σεξουαλικά και αναπαραγωγικά δικαιώματα, όπως τα δικαιώματα άμβλωσης, είναι ζωτικής σημασίας και ότι όχι μόνο οι γυναίκες αλλά και τα άτομα ΛΟΑΤΚΙ μπορούν να πέσουν θύματα βίας λόγω φύλου, καθώς αυτό το είδος βίας βασίζεται στις ανισότητες μεταξύ των φύλων και στα πατριαρχικά στερεότυπα.»
Η συνεισηγήτρια Diana Riba i Giner (Πράσινοι, Ισπανία) πρόσθεσε: «Το μήνυμα του Κοινοβουλίου είναι σαφές. Χρειαζόμαστε περισσότερα και καλύτερα εργαλεία για την καταπολέμηση της έμφυλης βίας. Ως εκ τούτου, ζητούμε κοινούς νομικούς ορισμούς, πρότυπα και ελάχιστες ποινικές κυρώσεις σε ολόκληρη την ΕΕ. Είναι καιρός να αναληφθεί δράση για να συμπεριληφθεί η βία με βάση το φύλο στον κατάλογο των εγκλημάτων της ΕΕ και να υποβληθεί μια ολιστική και περιεκτική οδηγία για την καταπολέμηση της σοβαρότερης και πιο επίμονης παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην ιστορία του ανθρώπου.»