Όπως έχει καταγγελεθεί, και τεκμηριωθεί, η Ρωσία χρησιμοποιεί παλιά δεξαμενόπλοια, συχνά ανασφάλιστα και με ασαφή ιδιοκτησία, για να εξάγει αργό πετρέλαιο και προϊόντα πετρελαίου της στο εξωτερικό, παρά τις κυρώσεις της ΕΕ, της G7 και των διεθνών κυρώσεων. Αυτές οι δραστηριότητες έχουν επίσης εγείρει φόβους για τον κίνδυνο περιβαλλοντικών καταστροφών, συμπεριλαμβανομένων σοβαρών πετρελαιοκηλίδων. Συχνά σε περιοχές κοντά στις ελληνικές ακτές γίνεται μεταφόρτωση του ρώσικου πετρελαίου σε άλλα πλοία ώστε να χαθούν τα ίχνη του. Όπως καταγγέλουν οι ευρωβουλευτές “Ως μέρος των συστηματικών προσπαθειών για την υπονόμευση των περιοριστικών μέτρων της ΕΕ, ο «σκιώδης στόλος» παρέχει μια βασική οικονομική σωτηρία για τη Ρωσία στον παράνομο και αδικαιολόγητο επιθετικό της πόλεμο κατά της Ουκρανίας“.

Mε το ένα τέταρτο του παγκόσμιου στόλου δεξαμενόπλοιων να μεταφέρει ρωσικό ο λεγόμενος «σκιώδης στόλος» δεν είναι ούτε τόσο χωριστός ούτε τόσο σκοτεινός όσο θα μπορούσε να πιστευόταν. Από τα 2.849 πετρελαιοφόρα, τα 735 παρέλαβαν τουλάχιστον ένα φορτίο σε ρωσικό λιμάνι το 2024, με βάση δεδομένα που συλλέγονται μέσω των συστημάτων αυτόματης αναγνώρισης των πλοίων, στα οποία είναι προσβάσιμα μέσω πολλών υπηρεσιών παρακολούθησης πλοίων. Τα πλοία μετέφεραν κατά μέσο όρο 48 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου την ημέρα φορτίο το 2024.

Αυτά τα τάνκερ λειτουργούν αψηφώντας τις δυτικές κυρώσεις. Tο μεγαλύτερο μέρος, αν όχι όλο το ρωσικό πετρέλαιο που μεταφέρεται δια θαλάσσης, πωλείται εκτός του καθεστώτος ανώτατων τιμών. Φορτία πετρελαίου εξακολουθούν να μεταφέρονται από πλοία που ανήκουν σε πλοιοκτήτες ή/και είναι ασφαλισμένα από ασφαλιστές που υπόκεινται στη νομοθεσία ανώτατων τιμών. Αυτό πιθανότατα οργανώνεται μέσω εγγράφων κατάθεσης, ίσως είναι ακόμη και σφραγισμένα από ρωσικά τελωνεία, τα οποία εγγυώνται ότι η τιμή πώλησης του φορτίου δεν υπερβαίνει το ανώτατο όριο τιμής. Είναι επίσης πιθανό ότι τα εμπλεκόμενα μέρη έχουν τουλάχιστον κάποια “κατανόηση” ότι η πραγματικότητα μπορεί να είναι πολύ διαφορετική. Έτσι στην πραγματικότητα το θέμα είναι περισσότερο διαφορά αποχρώσεων του γκρι όσον αφορά τα πλοία που εξυπηρετούν το ρωσικό εμπόριο πετρελαίου το 2024.

Σε ψήφισμα που εγκρίθηκε την Πέμπτη 14.11.2024, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ζητά πιο στοχευμένα μέτρα εναντίον αυτών των πλοίων στα επόμενα πακέτα κυρώσεων της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων όλων των μεμονωμένων πλοίων καθώς και των ιδιοκτητών, χειριστών, διαχειριστών, λογαριασμών, τραπεζών και ασφαλιστικών εταιρειών. Απαιτεί, επίσης, τη συστηματική επιβολή κυρώσεων για τα πλοία που ταξιδεύουν στα ύδατα της ΕΕ χωρίς ασφάλιση και προτρέπει την ΕΕ να ενισχύσει τις ικανότητες επιτήρησής της, ιδίως την παρακολούθηση με drone και δορυφόρους, και να διεξάγει στοχευμένες επιθεωρήσεις στη θάλασσα. Οι ευρωβουλευτές θέλουν τα κράτη μέλη της ΕΕ να ορίσουν λιμάνια ικανά να χειρίζονται πλοία στα οποία έχουν επιβληθεί κυρώσεις που μεταφέρουν αργό πετρέλαιο και υγροποιημένο “φυσικό” αέριο (LNG) και να δεσμεύουν παράνομο φορτίο χωρίς αποζημίωση.

Τερματισμός των εισαγωγών ρωσικών ορυκτών καυσίμων από την ΕΕ

Το ψήφισμα καλεί περαιτέρω τις χώρες της G7 να επιβάλουν καλύτερα το ανώτατο όριο τιμής που επιβάλλεται στο ρωσικό πετρέλαιο για σκάφη, να μειώσουν ουσιαστικά το ανώτατο όριο της τιμής του πετρελαίου και να καταπολεμήσουν τα κενά που χρησιμοποιεί η Ρωσία για να επανασυσκευάζει και να πωλεί το πετρέλαιο και τα προϊόντα πετρελαίου της σε τιμές αγοράς. Τονίζοντας ότι ο αντίκτυπος των υφιστάμενων κυρώσεων και η οικονομική και στρατιωτική υποστήριξη στην Ουκρανία θα συνεχίσουν να υπονομεύονται όσο η ΕΕ εισάγει ρωσικά ορυκτά καύσιμα, οι ευρωβουλευτές προτρέπουν την ΕΕ και τα κράτη μέλη της να απαγορεύσουν όλες τις εισαγωγές ρωσικών ορυκτών καυσίμων, συμπεριλαμβανομένου του LNG. Επισημαίνοντας την ανάγκη για πολύ αυστηρότερη επιβολή των τρεχουσών κυρώσεων της ΕΕ, το ψήφισμα αναφέρει επίσης ότι η ΕΕ θα πρέπει να επανεξετάσει σοβαρά τη διμερή της συνεργασία με τρίτες χώρες που βοηθούν τη Ρωσία να παρακάμψει τα ισχύοντα περιοριστικά μέτρα της ΕΕ, εάν οι διπλωματικές προσπάθειες αποβούν ανεπιτυχείς.

Επιστολή που εστάλη από το γερμανικό υπουργείο Οικονομίας, αναφέρουν οι Financial Times, δίνει εντολή στην Deutsche Energy Terminal να μην δέχεται παραδόσεις ρωσικού LNG. Η Γερμανία ήταν ιστορικά ο μεγαλύτερος εισαγωγέας LNG της Ρωσίας πριν από την εισβολή στην Ουκρανία, αλλά άρχισε να τερματίζει την εξάρτησή της από τη Ρωσία ενισχύοντας τις επενδύσεις ΑΠΕ και ιδρύοντας πλωτούς τερματικούς σταθμούς εισαγωγής LNG. Άρθρο των Financial Times αναφέρει ότι η κυβέρνηση λόγω δημοσίων συμφερόντων καλεί τους φορείς εκμετάλλευσης να απορρίψουν τις ρωσικές παραδόσεις LNG «μέχρι νεωτέρας».

Το ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου αναγνωρίζει επίσης ότι η ΕΕ «πρέπει να απαγορεύσει όλες τις εισαγωγές ρωσικών ορυκτών καυσίμων». Συγκεκριμένα, η Γαλλία, η Ισπανία και το Βέλγιο συνέχισαν τις εισαγωγές ρωσικού LNG επικαλούμενοι μακροπρόθεσμα συμβόλαια. Τα υπουργεία τους έχουν προτείνει η ΕΕνα θεσπίσει πλήρη απαγόρευση για να απαλλάξει τις χώρες από τις υποχρεώσεις τους.

Η ΕΕ ενέκρινε τον Ιούνιο του 2024 το δέκατο τέταρτο πακέτο κυρώσεων κατά της ρωσικής οικονομίας. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τον περασμένο μήνα έλαβε περαιτέρω βήματα θεσπίζοντας ένα νέο πλαίσιο για περιοριστικά μέτρα, συμπεριλαμβανομένου του να επιτρέπει στην ΕΕ να στοχεύει άτομα και οντότητες που εμπλέκονται στις δραστηριότητες.

Το κείμενο είναι διαθέσιμο εδώ (14.11.2024)

Το κοινό ψήφισμα κατατέθηκε από τους/τις ευρωβουλευτές εκπροσωπώντας τις πολιτικές ομάδες τους:

Michael Gahler, Rasa Juknevičienė, Jessica Polfjärd, Andrzej Halicki, Sebastião Bugalho, David McAllister, Sandra Kalniete
εξ ονόματος της Ομάδας PPE

Γιάννης Μανιάτης, Nacho Sánchez Amor, Raphaël Glucksmann, Heléne Fritzon, Johan Danielsson, Evin Incir
εξ ονόματος της Ομάδας S&D

Joachim Stanisław Brudziński, Adam Bielan, Reinis Pozņaks, Rihards Kols, Mariusz Kamiński, Tobiasz Bocheński, Sebastian Tynkkynen, Veronika Vrecionová, Michał Dworczyk, Małgorzata Gosiewska, Ondřej Krutílek, Aurelijus Veryga, Cristian Terheş, Roberts Zīle, Assita Kanko, Alexandr Vondra
εξ ονόματος της Ομάδας ECR

Gerben‑Jan Gerbrandy, Bernard Guetta, Grégory Allione, Petras Auštrevičius, Malik Azmani, Dan Barna, Helmut Brandstätter, Benoit Cassart, Olivier Chastel, Veronika Cifrová Ostrihoňová, Sigrid Friis, Anna‑Maja Henriksson, Karin Karlsbro, Ľubica Karvašová, Nathalie Loiseau, Jan‑Christoph Oetjen, Urmas Paet, Marie‑Agnes Strack‑Zimmermann, Joachim Streit, Eugen Tomac, Hilde Vautmans, Vlad Vasile‑Voiculescu, Emma Wiesner, Lucia Yar, Dainius Žalimas
εξ ονόματος της Ομάδας Renew

Ville Niinistö

εξ ονόματος της Ομάδας ΠΡΑΣΙΝΟΙ / EFA
Jonas Sjöstedt, Hanna Gedin, Li Andersson, Merja Kyllönen, Jussi Saramo, Per Clausen