της Κίνησης για την προστασία κι ανάδειξη Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας

Η Κίνηση για την Προστασία & Ανάδειξη  του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας, που συνεχίζει τον αγώνα για το σταμάτημα αυτού του έργου και τον επανασχεδιασμό του με λύσεις βασισμένες στη φύση, τάσσεται κατά της σχεδιαζόμενης επέκτασης του λιμανιού και την μετατροπή της Ραφήνας σε νέο Πειραιά και καλεί σε κοινό αγώνα κατά των δύο καταστροφικών έργων Μεγάλο Ρέμα – Λιμάνι. Η νίκη του αγώνα κατά της διευθέτησης του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας είναι το σίγουρο όπλο που θα εμποδίσει την πλήρη καταστροφή του τόπου με τη δημιουργία του λιμανιού -Τέρας.

Η  Κίνηση για την Προστασία & Ανάδειξη  του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας, συνεπεξεργάστηκε μαζί με 6 συλλόγους και 20 πολίτες κοινό υπόμνημα, το οποίο κατατέθηκε εχθές στην ΔΙΠΑ, ως  παρατηρήσεις στη διαβούλευση.

Ολόκληρο το κείμενο των παρατηρήσεων ακολουθεί:

1. Ο ΦΥΣΙΚΟΣ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΛΙΜΑΝΙΟΥ ΤΗΣ ΡΑΦΗΝΑΣ ΚΑΙ Η ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ

Το λιμάνι της Ραφήνας παραδοσιακά αποτελούσε λιμάνι εξυπηρέτησης μόνο της Εύβοιας και της Άνδρου (αργότερα και της Τήνου), λόγω των συνδυαστικών πλεονεκτημάτων α) της εγγύτητας στους προορισμούς αυτούς άρα και της καλύτερης εξυπηρέτησης των κατοίκων της Εύβοιας και της Άνδρου και β) του βόρειου προσανατολισμού του και της γεωμορφολογίας του (απουσία φυσικού υπήνεμου όρμου) άρα της ακαταλληλότητάς του για δημιουργία μεγάλου, κύριου λιμανιού εξυπηρέτησης περισσότερων προορισμών και γ)της εγγύτητάς του με την πόλη της Ραφήνας, η οποία είναι χτισμένη γύρω από το λιμάνι και αποτελεί κατά κύριο λόγο περιοχή αμιγούς και παραθεριστικής κατοικίας.

Η σταδιακή επέκταση του λιμανιού την τελευταία 15ετία, που από 3 πλοία έφθασε να εξυπηρετεί σήμερα 9, έγινε χωρίς ουσιαστική εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων στον πληθυσμό και στο φυσικό περιβάλλον. Αποτέλεσμα αυτού είναι ότι ήδη σήμερα η πόλη αντιμετωπίζει εξαιτίας του λιμανιού τεράστια προβλήματα στην ομαλή λειτουργία της, ο πληθυσμός να βιώνει τεράστια υποβάθμιση της ποιότητας ζωής και της υγείας του και το περιβάλλον της υποβαθμίζεται με ασύλληπτο ρυθμό.

Το σχέδιο ανάπτυξης του λιμανιού που εξετάζει η ΣΜΠΕ, προβλέπει μία φαραωνική επέκταση δυναμικότητας 22 πλοίων (μεγέθους Πειραιά), χωρίς να λαμβάνει υπόψη και να εξετάζει ουσιαστικά και συνδυαστικά τις τρομακτικές επιπτώσεις στον πληθυσμό, στο περιβάλλον και στην φυσιογνωμία του τόπου.

Δεν εξετάζει επίσης τις σωρευτικές επιπτώσεις στην περιοχή από άλλα σχέδια και έργα που εκτελούνται ή προγραμματίζονται ή λειτουργούν ήδη στην περιοχή, όπως ενδεικτικά η διευθέτηση

του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας, τα 7 Κέντρα Επεξεργασίας Λυμάτων της Ανατολικής Αττικής που θα απορρέουν στον Ευβοϊκό, , την λειτουργία του Διεθνούς Αεροδρομίου Αθηνών.

2. ΕΛΛΙΠΗΣ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ

Το σχέδιο έχει προχωρήσει μέχρι σήμερα εν αγνοία της τοπικής κοινωνίας,. Η διαβούλευση για την ΣΜΠΕ έγινε προσχηματικά, χωρίς καμία επίσημη ενημέρωση του άμεσα επηρεαζόμενου κοινού (που είναι όλοι οι κάτοικοι και επισκέπτες της Ραφήνας και του λιμανιού) και παρά τις εκκλήσεις του Δήμου, φορέων και κατοίκων για δημόσιες ακροάσεις, παροχή τεχνικών/περιβαλλοντικών στοιχείων και παράταση της διαβούλευσης προκειμένου η τοπική κοινωνία να μπορέσει να ζυμωθεί σε ένα τόσο εκτεταμένο και πολυσύνθετο σχέδιο που μόλις δύο μήνες πριν ήρθε εις γνώσιν της.

3. ΑΣΥΜΦΩΝΙΑ ΣΧΕΔΙΟΥ ΜΕ ΔΙΕΘΝΕΙΣ, ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΚΑΙ ΕΘΝΙΚΕΣ ΔΕΣΜΕΥΣΕΙΣ

Μολονότι στην ΣΜΠΕ αναφέρεται σωρεία αναπτυξιακών προγραμμάτων, χωροταξικών/πολεοδομικών σχεδίων/νομικών δεσμεύσεων, περιβαλλοντικών στόχων, στρατηγικών και κατευθύνσεων για το περιβάλλον, τα ύδατα και το κλίμα , δεν γίνεται συσχετισμός αυτών με το σχέδιο, ούτε τεκμηριώνεται η συμφωνία του με αυτές.

Αντίθετα, παρατηρούνται ασυμφωνίες με πολλές από τις δεσμεύσεις αυτές, όπως ενδεικτικά αναφέρονται η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, η Εθνική Στρατηγική για τη Βιώσιμη και Δίκαιη Ανάπτυξη 2030 , το Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο Μεταφορών 2019-2037, το Επιχειρησιακό Σχέδιο ΥΜΕΠΕΡΑΑ, οι στόχοι περιβαλλοντικής προστασίας(διεθνείς, κοινοτικοί, εθνικοί), η Σύμβαση της Βαρκελώνης, η Εθνική Στρατηγική για την Προστασία του Θαλάσσιου περιβάλλοντος, το Σχέδιαο Διαχείρισης Λεκανών Απορροής ποταμών Αττικής, το Σχέδιο Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας, την Εθνική Στρατηγική και το Περιφερειακό Σχέδιο για την προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή.

4. ΜΗ ΤΗΡΗΣΗ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΩΝ ΣΜΠΕ (ΥΑ 107017/2006)

Εξετάστηκε αυστηρά η περιοχή μελέτης και όχι ευρύτερη περιοχή , ενώ το σχέδιο θα επηρεάσει περιβαλλοντικά πολύ ευρύτερη περιοχή από αυτήν και σίγουρα ολόκληρο το παραλιακό μέτωπο του Δήμου.

Ορισμένοι τομείς δεν εξετάστηκαν καθόλου, όπως ενδεικτικά οι επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία, στα υλικά περιουσιακά στοιχεία, στο τοπίο, ενώ η η κάποιοι άλλοι τομείς εξετάστηκαν επιδερμικά, ενδεικτικά οι επιπτώσεις στο φυσικό περιβάλλον, στον πληθυσμό, στην μετακίνηση.

Δεν εξετάστηκαν οι σωρευτικές επιπτώσεις στην περιοχή από άλλα σχέδια και έργα που εκτελούνται ή προγραμματίζονται ή λειτουργούν ήδη στην περιοχή, όπως ενδεικτικά η διευθέτηση του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας, τα 7 Κέντρα Επεξεργασίας Λυμάτων της Ανατολικής Αττικής που θα απορρέουν στον Ευβοϊκό, η λειτουργία του Διεθνούς Αεροδρομίου Αθηνών.

5. ΕΛΛΕΙΨΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ ΓΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΟΥ ΛΙΜΑΝΙΟΥ ΤΗΣ ΡΑΦΗΝΑΣ ΩΣ ΚΥΡΙΟ ΕΠΙΒΑΤΙΚΟ ΛΙΜΑΝΙ ΚΑΙ ΕΛΛΙΠΗΣ ΕΞΕΤΑΣΗ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΩΝ ΛΥΣΕΩΝ

Στην ΣΜΠΕ δεν υπάρχει καμία τεκμηρίωση για την παράβλεψη του Εθνικού Στρατηγικού Σχεδίου Μεταφορών 2019 που προβλέπει κύριο επιβατικό λιμάνι το Λαύριο, πιλοτική διασπορά δρομολογίων και σιδηροδρομική διασύνδεση (όχι έλευση μεγάλων οδικών αξόνων) του λιμανιού της Ραφήνας. Η «απροθυμία των ακτοπλοϊκών εταιρειών να αλλάξουν το πρόγραμμα δρομολογίων τους» (πρόγραμμα ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ 2021-2027), κάτι που λύνεται με θεσμικό τρόπο, δεν μπορεί να αιτιολογήσει την επιλογή της φαραωνικής επέκτασης ενός ήδη επιβαρυντικού για την πόλη της Ραφήνας λιμένα με δυσανάλογα μεγαλύτερο κόστος και αβέβαιη προοπτική υλοποίησης.

Οι εναλλακτικές λύσεις που εξετάστηκαν δεν είχαν ουσιαστικές διαφορές από την επιλεγείσα λύση V, που ήταν η πιο «βαριά» από περιβαλλοντικής άποψης και δαπανηρή λύση, ενώ δεν υπάρχει επαρκής τεκμηρίωση της επιλογής αυτής.

Η επιλογή της εναλλακτικής λύσης V παρακάμπτει την έγκριση του ΕΣΑΛ που αφορούσε την λύση IV, εφόσον η λύση V δεν υπήρχε ανάμεσα στις επιλογές αλλά προστέθηκε εκ των υστέρων.

6. ΠΑΡΑΛΕΙΨΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΗΣ ΦΕΡΟΥΣΑΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑΣ

Η ΣΜΠΕ δεν υπολογίζει ούτε αξιολογεί το σχέδιο σε συνάρτηση με την φέρουσα ικανότητα, τόσο της Ραφήνας, όσο και των Κυκλάδων, που φέρεται να είναι ο κύριος προορισμός των πλοίων του λιμανιού.

Η φέρουσα ικανότητα της Ραφήνας (βάσει του αριθμού των κατοίκων της, της έκτασής της και των υποδομών της) για δεχθεί ένα λιμάνι τέτοιου μεγέθους και να διαχειριστεί την κυκλοφοριακή φόρτιση, τα απορρίμματα τα απόβλητα κλπ δεν έχει καν υπολογιστεί, ούτε έχει ληφθεί υπόψη η αλλοίωση της φυσιογνωμίας του τόπου που θα επιφέρει ένα λιμάνι «εκτός της κλίμακάς της».

Δεδομένου ότι:

– Η φέρουσα ικανότητα των Κυκλάδων ήδη έχει ξεπεραστεί σε πολλά νησιά (Μύκονος, Σαντορίνη, Πάρος)
– Η προοπτική περαιτέρω ανάπτυξης του τουρισμού της Ελλάδας αμφισβητείται σε πρόσφατο report του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (https://www.bankingnews.gr/koinonia/articles/748157/kolafos-i-evrovouli-i-ellada-tha-katarreysei-se-10-xronia-o-ypertourismos-plittei-thanasima-ti-xora-kai-tin-oikonomia-tis)τίθεται σε αμφισβήτηση ούτως ή άλλως ο σχεδιασμός της υπέρμετρης ανάπτυξης των χερσαίων λιμένων της Αττικής, χωρίς να τεκμηριώνονται στην ΣΜΠΕ με νούμερα και υπολογισμούς οι προοπτικές ανάπτυξης του τουρισμού στην Ελλάδα και στην Αττική ειδικότερα.

7. ΕΛΛΙΠΗΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΣΤΟΝ ΠΛΗΘΥΣΜΟ, ΤΗΝ ΔΗΜΟΣΙΑ ΥΓΕΙΑ, ΤΟ ΤΟΠΙΟ

Η εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων είναι ελλιπής. Ενδεικτικά:

– Όσον αφορά την ατμοσφαιρική ρύπανση, που αφορά άμεσα την δημόσια υγεία και η οποία έχει πλημμελώς εξεταστεί από την ΣΜΠΕ γιατί λαμβάνονται υπόψη μόνο υπολογισμοί μέσω όρων (με ανεπαρκή στατιστικά στοιχεία) και όχι οι ρύποι κατά την αναχώρηση/άφιξη των πλοίων που ήδη σήμερα ξεπερνούν κατά πολύ τα ανεκτά (και προφανώς επιτρεπτά) όρια. Μη βασιζόμενη σε πραγματικά στοιχεία, η ΣΜΠΕ “ξεπερνάει” το θέμα των ατμοσφαιρικών ρύπων με γενικολογίες και ευχολόγια περί ηλεκτροδότησης των ελλιμενιζόμενων πλοίων και βελτίωση των καυσίμων των πλοίων στο μέλλον, χωρίς να λαμβάνει κανένα μέτρο για μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στις ώρες αιχμής, ούτε υπολογίζει την αύξηση των ρύπων μετά την επέκταση του λιμανιού.

– Όσον αφορά τα λιβάδια Ποσειδωνίας, αυστηρά προστατευόμενο οικότοπο του παρ.Ι της Ευρωπαϊκής οδηγίας 92/43/ΕΟΚ για τη Βιοποικιλότητα, που είναι πρόσφατα καταγεγραμμένος (2022) σε σημαντικές εκτάσεις στην περιοχή μελέτης, τα προβλεπόμενα έργα θα καταστρέψουν μεγάλες εκτάσεις, κατακερματίζοντας τη φυσική συνέχεια του οικότοπου στην ευρύτερη θαλάσσια περιοχή.

– Σχετικά με τις βυθοκορήσεις, δεν εξετάζονται οι δυσμενείς επιπτώσεις τους στο θαλάσσιο περιβάλλον και τα θαλάσσια είδη (βενθικά ειδη, λιβάδια Ποσειδωνίας κλπ.), στους αλιευτικούς πόρους και στην ποιότητα των κολυμβητικών υδάτων των παρακείμενων παραλιών (Πλαζ Ραφήνας, Μαρίκες, Μπλε Λιμανάκι, Πράσινο Λιμανάκι, Κόκκινο Λιμανάκι), δεν παρατίθεται ο συνολικός όγκος των βυθοκορημάτων που θα παραχθούν ούτε η μέθοδος που θα χρησιμοποιηθεί και ο τόπος εναπόθεσής τους παρά γίνεται αόριστη αναφορά ότι «ο σχεδιασμός των λιμενικών έργων του Λιμένα Ραφήνας μεριμνά για τη μείωση της παραγόμενης ποσότητας βυθοκορημάτων στο ελάχιστο δυνατό για την εξασφάλιση της λειτουργικότητας των έργων», δεν αναφέρεται η τυχόν ύπαρξη μελετών ως προς τους υποκρυπτόμενους ρυπαντές στα βυθοκορήματα του Λιμένα Ραφήνας (μέταλλα, οργανικές συνθετικές ενώσεις, υπολείμματα πετρελαϊκών υδρογονανθράκων κλπ) οι οποίοι προκαλούν επιβλαβείς επιπτώσεις στους υδρόβιους οργανισμούς και τη δημόσια υγεία.

– Όσον αφορά το Μεγάλο Ρέμα Ραφήνας , η οριογραμμή της εκβολής του αποτελεί το νότιο άκρο της περιοχής μελέτης. Η μελέτη αναφέρει ότι σέβεται την οριοθέτηση της εκβολής, γιατί δεν χωροθετεί λιμενικές εγκαταστάσεις μέσα στην οριοθετημένη ζώνη του, όμως α)η γραμμή ελλιμενισμού των πλοίων διέρχεται μέσα από το ΒΑ άκρο του οριοθετημένου υγροτόπου, παραβιάζοντας προστατευόμενη περιοχή (υγρότοπο Α΄Προτεραιότητας) της οδηγίας 2000/60/ΕΚ και β)η οριοθέτηση δεν έχει κριθεί από το ΣτΕ. Οι οχλήσεις όπως ο θόρυβος, η θολερότητα, η ρύπανση τόσο κατά το κατασκευαστικό στάδιο όσο και κατά το στάδιο λειτουργίας του νέου λιμένα θα είναι σοβαρότατες στην πανίδα του ρέματος (126 καταγεγραμμένα είδη πτηνών έχουν καταγραφεί στην εκβολή) συμπεριλαμβανομένων των 23 προστατευόμενων ειδών πτηνών (6 απειλούμενων) και των 3 απειλούμενων ειδών ψαριών (πχ.Ευρωπαίκό χέλι Anguila anguila). Συνδυαστικά με το έργο διευθέτησης, οι επιπτώσεις στην

διατήρηση του υγροτόπου και στην πανίδα του θα είναι πολλαπλασιαστικές. Επιπλέον, δεν έχει ληφθεί υπόψη από την ΣΜΠΕ ο κίνδυνος πλημμύρας και οι πιθανές επιπτώσεις της στο νέο λιμένα, ούτε και η πιθανότητα μη ολοκλήρωσης του έργου λόγω έλλειψης χρηματοδότησης, ενδεχόμενο πιθανό ύστερα από σχετική απάντηση της Ευρωπαίας Επιτρόπου σε Έλληνα ευρωβουλευτή.

– Όσον αφορά την αλλοίωση του τοπίου (που προστατεύεται από τη Σύμβαση της Φλωρεντίας) και της φυσιογνωμίας της Ραφήνας δεν γίνεται αναφορά ούτε στην επίδραση στην εικόνα θέασης από την θάλασσα προς την περιοχή της Ραφήνας, όπου ο μεσαίας έκτασης λιμένας και ένα οικοσύστημα με χαμηλού ύψους κατασκευές περιβαλλόμενες από συστάδες βλάστησης, θα αντικατασταθεί από εκτεταμένους λιμενοβραχίονες, πολυκαταστήματα μεγάλων επιφανειών και κατάργηση των μικρών ψαράδικων και εστιατορίων που βρίσκονται στο παραδοσιακό λιμάνι, ούτε στην επίδραση της θέασης τοπίου από το παράκτιο μέτωπο προς τον Ευβοϊκό που θα διακόπτεται από τον όγκο των πλοίων και λοιπών εγκαταστάσεων, ούτε στην αλλοίωση της εικόνας στο εσωτερικό πολεοδομικό σύστημα της πόλης που θα επέλθει με την αλλαγή χρήσεων, αύξηση επιτρεπόμενου ύψους και δόμησης κατασκευών και κατάληψη ελεύθερων χώρων που ήδη παραμένουν ελάχιστοι για το μέγεθος του πολεοδομικού ιστού.

8. ΕΛΛΙΠΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΕΥΠΑΘΕΙΑΣ ΤΟΥ ΛΙΜΕΝΑ ΣΤΗΝ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ

Η ΣΜΠΕ εξετάζει πολύ συνοπτικά τρις παράγοντες της Κλιματικής Αλλαγής: (α) άνοδος της στάθμης της θάλασσας, (β) εδαφική διάβρωση και (γ) ένταση βροχοπτώσεων και πλημμυρικών φαινομένων. Για το μεν (α) χρησιμοποιούνται πρόσφατα σχετικά στοιχεία και δημοσιεύσεις, όπως εκθέσεις του Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) του 2022 και το πρόσφατο Περιφερειακό Σχέδιο για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή (Πε.Σ.Π.Κ.Α.) Περιφέρειας Αττικής, για να καταλήξει η ΣΜΠΕ ότι η άνοδος της στάθμης της θάλασσας δεν θα αποτελέσει σημαντικό πρόβλημα για τον Λιμένα Ραφήνας, συμπέρασμα που θεωρείται αποδεκτό και σύμφωνο με τις διεθνής πρακτικές.

Αντιθέτως για τα (β) και (γ) η ΣΜΠΕ στηρίζεται στο παρωχημένες πλέον μελέτες και σχέδια, όπως το Σχέδιο Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας (ΣΔΚΠ) του Υδατικού Διαμερίσματος Αττικής, το οποίο η Ελλάδα όφειλε να έχει επικαιροποιήσει προ πολλού και για αυτό προσφάτως παραπέμφθηκε στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο από την Κομισιόν. Η πιο σημαντική αστοχία της ΣΜΠΕ στην εκτίμηση των κλιματικών κινδύνων θεωρούμε ότι αποτελεί ο παράγοντας (γ) που αφορά την επιδείνωση βροχοπτώσεων και πλημμυρικών φαινομένων την οποία η ΣΜΠΕ δεν εξετάζει καν βασιζόμενη στα στοιχεία του ΣΔΚΠ σύμφωνα με τα οποία “… … η επίδραση της κλιματικής αλλαγής στην ένταση των βροχοπτώσεων προβλέπεται αμελητέα.” 

Σε πλήρη αντίθεση σε αυτό η πρόσφατη (11/3/2024) έκθεση της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Περιβάλλοντος για την Εκτίμηση του Κλιματικού Κινδύνου στην Ευρώπη αναφέρει ότι για τα Ευρωπαϊκά λιμάνια ο κλιματικός κίνδυνος από παράκτια ή ποτάμια πλημμύρα θεωρείται υψηλός (High). Επιπλέον στην ίδια έκθεση τονίζεται η μεγάλη σημασία του συνδυασμού κλιματικών γεγονότων, που για την περίπτωση του Λιμένα Ραφήνας θα μπορούσε να αφορά φαινόμενα παράκτιων καταιγίδων σε συνδυασμό με έντονες βροχοπτώσεις καθώς σε πολύ μικρή απόσταση (300-400μ περίπου) από τον σχεδιαζόμενο δίαυλο εισόδου του λιμένα βρίσκεται η εκβολή του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας που μπορεί να παρουσιάσει πολύ μεγάλα πλημμυρικά φαινόμενα μετά την κατασκευή του έργου διευθέτησης. Από το κείμενο της ΣΜΠΕ προκύπτει ότι οι μελετητές δεν ήταν σε γνώση των πρόσφατων υδρολογικών στοιχείων σχετικά με το Μ. Ρέμα και τη σχεδιαζόμενη διευθέτησή του (αφού στη σελ. 59 αναφέρουν στοιχεία εκτός παλαιότερης μελέτης που είχε απορριφθεί από την ΔΙΠΑ -π.χ. σήραγγα εκτροπής- και παρωχημένες μελέτες του 2009) και το πολύ σημαντικό ζήτημα της γειτνίασης της εκβολής του ρέματος με την είσοδο του λιμένα δεν έχει εξεταστεί από κλιματική άποψη αλλά και γενικότερα από περιβαλλοντική άποψη.

9. ΧΩΡΟΤΑΞΙΑ / ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑ

Η ΣΜΠΕ αγνοεί τις επιπτώσεις από τη δόμηση που προτείνει για τις λιμενικές ζώνες και κυρίως την απομόνωση της πόλης από το λιμάνι της, το οποίο αποσπάται από την πόλη οργανικά και λειτουργικά. Μετατρέπει τη Ραφήνα σε μία πόλη δίχως θαλάσσιο μέτωπο και μία πόλη – παρία ενός τερατώδους

λιμανιού. Οι κοινωνικές αλλά και οι τοπιακές αλλοιώσεις δεν αναφέρονται καν και δεν εκτιμώνται ουδόλως ως επιπτώσεις, αν και είναι σοβαρότατες.

Τα κτίρια ύψους μέχρι 16,50μ στη ζωνη Β1, μέχρι 7,50μ στη Β2, μέχρι 9μ στη Γ1 και μέχρι 5,50μ στη Γ2, θα δημιουργήσουν ένα τείχος που διακόπτει την οπτική επαφή με το λιμάνι και τη θάλασσα από την πόλη αλλά και την οπτική επαφή του καταπλέοντος επιβάτη με σημαντικά τοπόσημα της πόλης αλλά και με το τοπίο. Το ίδιο ισχύει και για τους κατοίκους που πια δεν θα έχουν την εικόνα της θάλασσας, εικόνα στενά συνδεδεμένη με την πόλη και την ιστορία της. Και αυτό με δεδομένο πως οργανικά δεν θα υπάρχει καμία πλέον σύνδεση της Ραφήνας με το λιμάνι της.

Τα απαράδεκτα προτεινόμενα ύψη αναμένεται να επεκταθούν και στις υπόλοιπες μελλοντικές κατασκευές αφού το master plan δεν εξαντλεί τους συντελεστές δόμησης και κάλυψης.

Όσον αφορά στις χρήσεις, όπως αυτές προτείνονται και περιγράφονται στη ΣΜΠΕ, θα οδηγήσουν μαθηματικά σε μαρασμό την οικονομία της πόλης αφού η μορφή εμπορικού πάρκου που προβλέπεται μέσα στο λιμάνι θα λειτουργήσει εις βάρος της πόλης .

Οι ελεύθεροι χώροι και οι χώροι πρασίνου θα είναι ελάχιστοι και οι αναφορές σε αυτούς είναι εντελώς αόριστες χωρίς να δίδεται έστω χοντρικά το προβλεπόμενο εμβαδόν των ελεύθερων χώρων ή έστω το ελάχιστο ποσοστό της συνολικής επιφάνειας που αυτοί θα κατέχουν. Στη λύση V (επιλεγείσα) οι χώροι πρασίνου σχεδόν συμπίπτουν με τους ήδη υπάρχοντες, συνεπώς η αύξηση σε πράσινο προβλέπεται να είναι ελάχιστη ή μηδενική.

Επιπλέον, δύο παραλίες προορίζονται εξ ολοκλήρου (Μπλε Λιμανάκι) ή εν μέρει (πλαζ Ραφήνας) για εκμετάλλευση/ χρήσεις αναψυχής, αφαιρώντας κάποιους από τους λιγοστούς πλέον δημόσιους χώρους από την πόλη.

Τέλος, η ΣΜΠΕ εκδόθηκε χωρίς να έχει προηγηθεί θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός, ενώ μάλιστα στις 16/2/24 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρέπεμψε την Ελλάδα στο ΔΕΕ επειδή δεν εξασφάλισε την ορθή μεταφορά στο εθνικό δίκαιο της Οδηγίας 2014/89 περί θεσπίσεως πλαισίου για τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό.

10. ΕΛΛΙΠΗΣ ΚΑΙ ΑΟΡΙΣΤΗ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΗ ΜΕΛΕΤΗ

Η ΣΜΠΕ δεν περιλαμβάνει μια ολοκληρωμένη Κυκλοφοριακή Μελέτη και δεν προτείνει λύσεις για το οξύ πρόβλημα της κυκλοφοριακής σύνδεσης του λιμένα αντιθέτως περιορίζεται σε μια αδρομερή ανάλυση της αναμενόμενης επιδείνωσης των κυκλοφοριακών συνθηκών σε ορίζοντα 5ετίας από την εφαρμογή των μέτρων και μια απλή παράθεση οδικών έργων που είτε σχεδιάζονταν στο παρελθόν, όπως, π.χ., ο ανισόπεδος κόμβος της διασταύρωσης Φλέμινγκ-Μαραθώνος όπου η ΣΜΠΕ αναφέρει τη μελέτη με υπέργεια γέφυρα που έχει εγκαταλειφθεί, είτε αποτελούν μελλοντικά έργα όπως η επέκταση της Αττικής Οδού για την οποία δεν είναι γνωστές πολλές λεπτομέρειες καθώς αποτελεί Πρότυπη Πρόταση ομίλου εταιριών η οποία δεν έχει δημοσιοποιηθεί, δεν έχει αξιολογηθεί ακόμα από το ΥΠΟΜΕΔΙ, αντιθέτως σε πολλές ανακοινώσεις ο Υφυπουργός Υποδομών Ν. Ταχιάος επεσήμανε ότι λόγω ελλείψεως πόρων “δεν μπορεί να υπάρχει καμία άμεση απάντηση αυτή την στιγμή” για την επέκταση της Αττικής Οδού προς Ραφήνα. Στον αντίποδα αυτών, το ΣτΕ προσφάτως έχει αποφανθεί για την περίπτωση του Λιμένα Πειραιά οτι η ΣΜΠΕ θα έπρεπε να περιέχει Ολοκληρωμένη Κυκλοφοριακή Μελέτη. Η Κυκλοφοριακή Μελέτη γενικά δεν δίνει στοιχεία απαραίτητα για τον κυκλοφοριακό σχεδιασμό, όπως, π.χ., ποια είναι η απαιτούμενη ικανότητα του οδικού δικτύου σύνδεσης σε οχήματα ανά ώρα για να εξυπηρετείται απρόσκοπτα ο λιμένας. Επιπλέον, δεν εξετάζει ποσοτικά, όπως πολύ εύκολα θα μπορούσε, την επίδραση της διασποράς των δρομολογίων στην κίνηση των οχημάτων τόσο στην υφιστάμενη κατάσταση όσο και στη μελλοντική εξέλιξη με τα έργα.Επιπλέον η ΣΜΠΕ:

1. Περιέχει ανακριβείς πληροφορίες σε σχετικά με το υπό εξέλιξη έργο διευθέτησης του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας και έλλειψη εναλλακτικού σεναρίου για την περίπτωση μη υλοποίησής του

2. Παραβιάζει την οδηγία πλαίσιο για τα ύδατα 2000/60/ΕΚ λόγω της μη χορήγησης εκ των προτέρων της εξαίρεσης του αρ.4. παρ.7 για νέες τροποποιήσεις των επιφανειακών και των παράκτιων υδάτινων σωμάτων, που δεν αναφέρεται καν.

3. Παραβιάζει την οδηγία για τις πλημμύρες λόγω μη συμβατότητας του σχεδίου με την 1η αναθεώρηση ΣΔΚΠ. Δε λήφθηκε υπόψη ο αυξημένος πλημμυρικός κίνδυνος ιδίως στην εκβολή που προκαλείται από το έργο διευθέτησης του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας, σύμφωνα με έκθεση του ΕΛΚΕΘΕ.