Οι ΠΡΑΣΙΝΟΙ-ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ δεν βρίσκουμε λόγια να περιγράψουμε τα συναισθήματά μας για το συνεχιζόμενο δράμα-εφιάλτη στα νερά του Αιγαίου, όπου 76 παιδιά και βρέφη, και κάποιες εκατοντάδες ενήλικες, πνίγηκαν σε λιγότερους από δύο μήνες. Μέσα στο 2015 ο αριθμός των πνιγμένων προσφύγων μόνο στο Αιγαίο έχει ξεπεράσει τα 3.200 άτομα. Πρόκειται για ανθρώπους που προσπαθούν να ξεφύγουν από τη βία, τον πόλεμο, τις βόμβες. Χάνουν τη ζωής τους άδικα, ενώ προσπαθούν να τη σώσουν. Αλλά δεν μπορούμε να μην εκφράσουμε και τον αποτροπιασμό μας για τα μεγάλα λόγια που συνοδεύονται από απουσία πειστικών κι οργανωμένων λύσεων.
Μετά το πρώτο σοκ με το άψυχο κορμί του μικρού Αϊλάν στις 3/9/2015, τα παιδιά που πνίγονται μετατρέπονται σιγά-σιγά, για εμάς που μαθαίνουμε τις ειδήσεις αυτές καθισμένοι στον καναπέ μας, σε απλούς αριθμούς. Οι πραγματικά συγκινητικές εικόνες αρωγής και παροχής βοήθειας, από κατοίκους των νησιών, ψαράδες και εθελοντές, που σώζουν ζωές και βοηθούν στην ανακούφιση των διασωθέντων, δεν λύνουν το πρόβλημα.
Οι ΠΡΑΣΙΝΟΙ-ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ πιστεύουμε πως σημαντικό κλειδί στη λύση του προσφυγικού είναι οι νόμιμοι κι οργανωμένοι δρόμοι εισόδου των προσφύγων στην Ευρώπη, κάτι που ακόμα κι αν δεν εξάλειφε, τουλάχιστον θα περιόριζε τους διακινητές αλλά κυρίως θα περιόριζε τους θανάτους και πνιγμούς προσφύγων και τις εικόνες ντροπής. Εικόνες ντροπής που αφορούν σε ανθρώπους που ενώ δικαιούνται προστασίας, με βάση το διεθνές δίκαιο, αντιμετωπίζουν αδιανόητες κι απάνθρωπες καταστάσεις στην προσπάθειά τους να σώσουν τις ζωές τους. Με δεδομένο ότι ο κύριος όγκος προσφύγων προέρχεται από την Συρία, το Αφγανιστάν και το Ιράν – κυρίως από κέντρα προσφύγων σε Τουρκία, Λίβανο και Ιορδανία – η δημιουργία σε αυτές τις περιοχές αλλά και στον Έβρο και σε κάποια ελληνικά νησιά ανοικτών κέντρων εξέτασης αιτημάτων ασύλου θα περιόριζε δραστικά τόσο τους θανάτους όσο και τις ανεξέλεγκτες καταστάσεις που δημιουργούνται σήμερα.
Η σύλληψη και καταδίκη των διακινητών είναι ένα θέμα που πρέπει να εντάσσεται σε μια συνολικότερη στρατηγική για το άσυλο και τους πρόσφυγες στις συζητήσεις που διεξάγονται στις Βρυξέλλες. Το θέμα αφορά και την Ευρωπαϊκή Ένωση και την Τουρκία και περιοχές της Β. Αφρικής κι άλλες περιοχές. Μήπως οι διακινητές αποτελούν μέρος ενός ευρύτερου κυκλώματος με συμφέροντα που κρατούν στόματα κλειστά και χέρια δεμένα και που δύσκολα σπάει; Πάντως είναι μέρος ενός προβλήματος που η Ευρώπη αρνείται να λύσει. Αν, Ευρωπαίοι και Τούρκοι, θελήσουν να θέσουν υπό έλεγχο και περιορισμό τους διακινητές, τότε θα πρέπει να αναλάβουν και τη μεταφορά των προσφύγων σε ασφαλές περιβάλλον. Η Τουρκία δεν θέλει να παρέμβει στη διακίνηση των προσφύγων καθώς τότε θα «εγκλωβιστούν» εκατομμύρια ψυχές μέσα στα εδάφη της και στα παράλια της. Έχει κάθε λόγο, λοιπόν, να τους επιτρέπει να φύγουν, χρησιμοποιώντας τους και ως μοχλό πίεσης προς την Ευρώπη. Αλλά και η ίδια η Ευρώπη, αν εκλείψουν οι διακινητές, θα πρέπει να αρθρώσει μία απάντηση, προκειμένου να μη χάνονται ανθρώπινες ζωές στη θάλασσα. Θα έστελνε η Ευρώπη πλοία, αεροπλάνα ή τρένα για να μεταφέρουν πρόσφυγες;
Ας είμαστε σοβαροί… Οι διακινητές είναι η πτυχή μίας τραγωδίας που κανένας δεν θέλει να διαγράψει. Χαρακτηριστικό είναι και το γεγονός, ότι ενώ ο φράκτης στον Έβρο έσπρωξε τους πρόσφυγες να αναζητούν επικίνδυνους θαλάσσιους δρόμους, για είσοδο στην Ευρώπη μέσω των νησιών του Αν. Αιγαίου, η κυβέρνηση δεν σκέφτεται τις συνέπειες από την κατασκευή του. Ενώ εγκαλεί άλλες χώρες για κατασκευή φρακτών κι ο πρωθυπουργός «ντρέπεται» για την Ευρώπη, δεν διανοείται– αν όχι να γκρεμίσει τον φράκτη- να ανοίξει νόμιμα περάσματα για αιτούντες άσυλο κυρίως στον Έβρο.
Χρειάζονται ΑΜΕΣΑ ανοικτά κέντρα εξέτασης και καταγραφής των αιτημάτων για άσυλο – με την συμμετοχή και συνεργασία εκπροσώπων κι από άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Μια τέτοια διαδικασία θα ήταν πολλαπλά επωφελής και θα επέβαλε πιο ανθρώπινες συνθήκες εισόδου για τους πρόσφυγες, διαδικασίες ελέγχου και καταγραφής όσων εισέρχονται στην χώρα, εξέταση των αιτημάτων με οργανωμένο τρόπο. Θα μπορούσε να συμβάλλει καθοριστικά στην κατανομή των προσφύγων – στη βάση κριτηρίων και με όσα προβλέπει η διεθνής νομοθεσία – σε διάφορες χώρες όσο και στις δομές υποδοχής και φιλοξενίας στην Ελλάδα αλλά και στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες.
Παρά τις προειδοποιήσεις από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ αλλά και άλλους φορείς, ήδη από το 2012, η χώρα – αλλά και η υπόλοιπη Ευρώπη – δεν προετοίμασε εγκαίρως δομές κατάλληλες για την ανταπόκριση στα αναμενόμενα κύματα προσφύγων, μεταξύ άλλων πρώτης υποδοχής, καταγραφής, προσωρινής φιλοξενίας και παροχής ασύλου. Υπενθυμίζουμε ότι η Ελλάδα είχε δεσμευτεί το 2012 να δημιουργήσει υποδομές αρχικά για 20.000 πρόσφυγες, ενώ σήμερα πρέπει ταχύτατα να δημιουργήσει τουλάχιστον για 50.000, με βάση έναν δίκαιο επιμερισμό των υποχρεώσεων για ανθρώπινη κι οργανωμένη φιλοξενία προσφύγων. Πολλοί φορείς και οι κυβερνήσεις, προτιμούσαν να κρύβουν το πρόβλημα κάτω από το χαλί, αντί να το αντιμετωπίσουν οργανωμένα και με σχέδιο.
Οι ΠΡΑΣΙΝΟΙ-ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ επισημαίνουμε ότι η επίκληση συνεχώς των οικονομικών προβλημάτων δεν είναι πειστική, αφού η χώρα έλαβε από την ΕΕ τα τελευταία χρόνια για τους πρόσφυγες, μετανάστες και την ένταξή τους πάνω από 290.000.000 Ευρώ, (αλλά μεγάλο μέρος το σπατάλησε), ενώ πρόκειται να λάβει περίπου 500.000.000 ευρώ επιπλέον χρηματοδότηση από την ΕΕ. Επίσης, υπάρχουν πόροι για κοινωνική ένταξη και υποστηρικτές δράσεις στα ευρωπαϊκά ταμεία που αφορούν στη χώρα μας (όπως το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, το Ευρωπαϊκό Ταμείο για Απόρους, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάπτυξης της Υπαίθρου). Σε αυτά τα ποσά πρέπει να συνυπολογίζουμε τις συνεισφορές των εθελοντών και των πολιτών καθώς και πόρους από Ιδρύματα και φορείς, αλλά και τα χρήματα που καταβάλουν συχνά για τη μετακίνησή τους οι ίδιοι οι πρόσφυγες, κυρίως οι Σύριοι.