Το ναυάγιο του δεξαμενοπλοίου «Αγ. Ζώνη ΙΙ» που μετέφερε 2.570 τόνους καυσίμων και η ρύπανση με πετρελαιοειδή δείχνει για άλλη μια φορά την μεγάλη αδιαφορία απέναντι στα περιβαλλοντικά ζητήματα διαχρονικά, έλλειψη οργάνωσης για την αποτροπή παρόμοιων περιστατικών (πώς είναι δυνατόν να συμβαίνει ένα τέτοιο ναυάγιο μέσα στο Σαρωνικό;) αλλά και παντελή απουσία μηχανισμού έγκαιρης παρέμβασης για τον περιορισμό της ρύπανσης.
Η χώρα μας έχει, όπως είναι γνωστό, την υποχρέωση εφαρμογής Σχεδίων Έγκαιρης Παρέμβασης σε περίπτωση έκτακτων περιστατικών ρύπανσης από πετρελαιοειδή. Η Ελλάδα έχει υπογράψει από το 1990 τη Διεθνή Σύμβαση Έγκαιρης Προετοιμασίας για Ρύπανση από Πετρελαιοειδή (International Convention on Oil Pollution Preparedness, Response and Cooperation), που συνεπάγεται δέσμευση για πρόληψη και προετοιμασία προστασίας του θαλάσσιου περιβάλλοντος ιδιαίτερα απέναντι σε περιστατικά ρύπανσης είτε από σκόπιμες απορρίψεις είτε από ατύχημα. Είναι μέλος της Διεθνής Σύμβασης MARPOL 73/78 αλλά και δεσμεύεται από την ευρωπαϊκή και ελληνική νομοθεσία. Υποτίθεται ότι η χώρα έχει ένα National Marine Pollution Response Plan και Greek Contingency plan for oil spills – με την κατάλληλη εκπαίδευση και τον κατάλληλο εξοπλισμό – που πρέπει να εφαρμόζει για πρόληψη κι αντιμετώπιση της ρύπανσης, δεν είναι κάτι που δεν γνωρίζει. Έχουμε μάλιστα υπογράψει,, από το 1995, στο πλαίσιο της Σύμβασης της Βαρκελώνης για την Προστασία της Μεσογείου και του Μεσογειακού Σχεδίου Δράσης (MAP) του Ο.Η.Ε. το Πρωτόκολλο REMPEC, που στόχο έχει ακριβώς την καταπολέμηση της ρύπανσης από πετρελαιοειδή σε περίπτωση θαλάσσιου ατυχήματος.
Ανεπαρκής μηχανισμός αποτροπής, ανύπαρκτη παρέμβαση για ελαχιστοποίηση ρύπανσης
Στην περίπτωση του “Αγ. Ζώνη ΙΙ” διαπιστώνουμε ότι δεν υπήρξε μηχανισμός αποτροπής ενός τέτοιου περιστατικού, αν και δεν επικρατούσαν κακές καιρικές ή άλλες εξαιρετικές συνθήκες που θα μπορούσαν να αποτελούν μια δικαιολογία για κάτι τέτοιο, ενώ και η κινητοποίηση για αποτροπή της επέκτασης της ρύπανσης αποδείχθηκε απελπιστικά αργή και αναποτελεσματική. Η ρύπανση, αφού τα πρώτα δύο εικοσιτετράωρα ρύπανε τις ακτές της Σαλαμίνας μεταφέρθηκε στη συνέχεια και στα νότια “φιλέτα” του Σαρωνικού, όπως ο Άγιος Κοσμάς, η Γλυφάδα και η Βούλα.. Οι συσκέψεις πάνε καλά, αλλά όποιος δεν έχει σχέδιο και κατάλληλη προετοιμασία φαίνεται ότι …συσκέπτεται. Για την ακρίβεια, οι ηγεσίες των αρμόδιων υπουργείων και του Λ.Σ. βρίσκονταν όλοι στη Θεσσαλονίκη ως χειροκροτητές του πρωθυπουργού για τα εγκαίνια της Δ.Ε.Θ. και αρκέστηκαν να δώσουν τις σχετικές “εντολές” προς τους εναπομείναντες στην Αθήνα μέσω τηλεφώνου! Κανείς τους, και πρώτος και καλύτερος ο υπουργός Ναυτιλίας, δεν εγκατέλειψε την “φιέστα” για να έρθει στην Αθήνα να συντονίσει την όλη επιχείρηση. Μάλιστα, ο τελευταίος, είχε το θράσος να πει πως “κινητοποίησε θεούς και δαίμονες”!!! Εννοείται πως η ανάληψη πολιτικής ευθύνης και οι τυχόν σχετικές παραιτήσεις, είναι έννοιες τελείως άγνωστες στην πολιτική κουλτούρα του τόπου μας, ακόμα και της Αριστεράς. Η καλύτερη «απάντηση» προς όλους αυτούς τους καρεκλοκένταυρος έρχεται από την ίδια τη φύση, με τις εικόνες που είδαμε στην τηλεόραση να δείχνουν ένα πούλι και ένα καβούρι μέσα στη πίσσα και τα δύο να αγωνιούν (προφανώς χωρίς επιτυχία) να επιβιώσουν.
Ερωτήματα που πρέπει να απαντηθούν άμεσα
Εννοείται ότι περιμένουμε να εφαρμοστεί η νομοθεσία που επιβάλει ότι «ο ρυπαίνων πληρώνει» που συνεπάγεται όχι μόνο καταβολή κάποιου προστίμου αλλά και κάλυψη από τον υπεύθυνο της ρύπανσης του κόστους απορρύπανσης αλλά και καταβολή αποζημίωσης για την οικολογική και οικονομική ζημιά που έχει προκληθεί. Περιμένουμε με ανυπομονησία τα πορίσματα (ελπίζουμε όχι μετά από πολλά …χρόνια) για να δοθούν απαντήσεις σε πολλά βασικά ερωτήματα:
-ποια ήταν τα αίτια της βύθισης ενός πλοίου που ήταν αγκυροβολημένο, και ενώ επικρατούσα μπουνάτσα;
– ήταν το πλοίο παροπλισμένο για πολλά χρόνια; Αν ναι πώς και πότε πάρθηκε η απόφαση για να βγει από αυτή την κατάσταση;
– διέθετε το πλοίο τα απαραίτητα πιστοποιητικά και πότε τα έλαβε; Αν διέθετε τα έγγραφα, αυτά εκδόθηκαν νόμιμα και ανταποκρίνονταν στην κατάσταση του πλοίου;
– γιατί το δεξαμενόπλοιο αυτό συνέχιζε να έχει μονά τοιχώματα, αν και τα δεξαμενόπλοια πρέπει να έχουν πλέον διπλά τοιχώματα, ακριβώς για να μειώνονται τα περιστατικά διαρροής πετρελαίου που μεταφέρουν αν υποστεί βλάβη το ένα τοίχωμα;
Αν η χώρα δεν μπορεί να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά ακόμα και σήμερα ένα τέτοιο περιστατικό από ένα μικρό δεξαμενόπλοιο μέσα στην πιο πολυσύχναστη θαλάσσια περιοχή και σε συνθήκες ήρεμης θάλασσας, τι μπορεί να συμβεί σε περίπτωση ναυαγίου ενός μεγάλου δεξαμενόπλοιου, από αυτά που διασχίζουν καθημερινά τους θαλάσσιους δρόμους του Αιγαίου, του Ιονίου και γενικότερα της Αν. Μεσογείου;
Εκ νέου το πιο σοβαρό ερώτημα: πόσο έτοιμη είναι η χώρα για ν’ αντιμετωπίσει παρόμοια περιστατικά άλλης κλίμακας;
Το περιστατικό της περασμένης Κυριακής στο Σαρωνικό, βάζει και πάλι στο προσκήνιο ένα ευρύτερο θέμα για το οποίο έχουμε επανειλημμένα τοποθετηθεί:
Οι ΠΡΑΣΙΝΟΙ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ είμαστε αντίθετοι με την έρευνα και κυρίως την εξόρυξη πετρελαίου και φυσικού αερίου αλλά και την ενίσχυση της εκμετάλλευσης και μεταφοράς πετρελαιοειδών στην ευρύτερη περιοχή. Πετρέλαιο και φυσικό αέριο πρέπει να αφεθούν στη ΓΗ για πάντα αν θέλουμε να προστατέψουμε όχι μόνο το περιβάλλον αλλά και την κοινωνία, την οικονομία και το μέλλον των παιδιών μας από την επιταχυνόμενη κλιματική αλλαγή που βλέπουμε να συμβαίνει παντού πλέον, προάγγελο μιας ακόμα πιο τρομακτικής κατάστασης που θα ζήσουμε ήδη μέσα στον αιώνα που διανύουμε.
Όμως εμείς με τα ευαίσθητα παράκτια και θαλάσσια οικοσυστήματα θα έπρεπε να είμαστε 10 φορές πιο αποφασισμένοι να μείνουν οι θάλασσες μας χωρίς τεράστιες πλατφόρμες άντλησης πετρελαίου που ακόμα και αν δεν προκαλέσουν έστω και ένα περιστατικό ρύπανσης από ατύχημα (πράγμα απίθανο) θα συνεχίσουν να εκπέμπουν ρύπους για πολλά χρόνια ακόμα και αν κλείσουν. Η διαρροή από την γεώτρηση πετρελαίου στον Κόλπο του Μεξικού είχε προκαλέσει ρύπανση που θα μπορούσε αν συνέβαινε στην δική μας περιοχή να απλωθεί στο μισό Αιγαίο! Θα έπρεπε, επίσης. να είμαστε αντίθετοι με την πύκνωση της διέλευσης αγωγών και δεξαμενόπλοιων που θα μεταφέρουν πετρέλαιο και φυσικό αέριο γιατί σε περίπτωση μεγάλης ρύπανσης θα μπορούσαν να προκαλέσουν ανυπολόγιστες οικολογικές και οικονομικές καταστροφές σε έκταση πολύ μεγαλύτερη από αυτή που προκάλεσε η δημοσιονομική κρίση. Γιατί δεν μαθαίνουμε από τα λάθη τα δικά μας και των άλλων, πριν ζήσουμε την επόμενη καταστροφή;
Πόσο μπορεί να κρύβεται ακόμα το ναυάγιο του Sea Diamond;
Το τελευταίο περιστατικό υπενθυμίζει ότι το ναυάγιο του “SEA DIAMOND” παραμένει 10 χρόνια μετά σε ένα βάθος στα νερά της Σαντορίνης. Οι υπαίτιοι του ναυαγίου άφησαν το Sea Diamond να βυθιστεί μέσα στην καλντέρα της Σαντορίνης αν και θα μπορούσε να είχε ρυμουλκηθεί σε αβαθή νερά, λίγο πιο πέρα. Το ναυάγιο συνεχίζει, 10 χρόνια μετά, να αποτελεί ένα κίνδυνο για το θαλάσσιο περιβάλλον, λόγω της διαρροής επικίνδυνων ουσιών που υπάρχουν σε συσκευές και εξοπλισμό του σκάφους, ενώ υπαρκτός είναι και ο κίνδυνος να κομματιαστεί το σκάφος και να προκληθεί ακόμα μεγαλύτερη ρύπανση. Παρά τις κινητοποιήσεις των κατοίκων, τις αποφάσεις δικαστηρίων και το ψήφισμα προς τον πρωθυπουργό, διαχρονικά οι κυβερνήσεις (και η σημερινή που διαβεβαίωνε ότι θα ανελκύσει το σκάφος) ευθύνονται για ένα σοβαρό περιβαλλοντικό έγκλημα.
H προστασία του περιβάλλοντος, η προστασία σε τελική ανάλυση της υλικής βάσης για την ύπαρξη και τη ζωή μας, απαιτεί δεσμεύσεις, δεν είναι λόγια του αέρα. Και μέχρι σήμερα έχουμε δει τα κόμματα να θυμούνται το περιβάλλον προεκλογικά αλλά να το καταστρέφουν μετά καθημερινά όταν αναλαμβάνουν την διακυβέρνηση της χώρας. Πώς να ξεχάσουμε τις ..δεσμεύσεις τόσων πρωθυπουργών, του σημερινού περιλαμβανομένου, αλλά και υπουργών και …αναπληρωτών υπουργών!!!
Πληροφορίες για ΜΜΕ: Αλέξανδρος Λασκαράτος, Γεν. Γραμματέας ΠΡΑΣΙΝΩΝ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ, τηλ 6932911576