Οι ΠΡΑΣΙΝΟΙ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ θεωρούμε ότι η αλληλεγγύη και η στήριξη προς τους κατοίκους τους Δυτικής Αττικής που επλήγησαν από τις πλημμύρες πρέπει να στοχεύει στην αντιμετώπιση δύο βασικών αναγκών:
– άμεση ανακούφισή τους, ώστε να μπορέσουν να έχουν διαμονή με αξιοπρέπεια, αλλά και να ξεκινήσουν ξανά τη ζωή τους, να οργανώσουν τις δουλειές τους, να πάνε τα παιδιά στο σχολείο,
– διασφάλιση ότι όσα συνέβησαν τώρα δεν θα επαναληφθούν ξανά, δηλαδή θα έπρεπε να δοθεί έμφαση στην μακροχρόνια ασφάλεια του οικισμού και στην αποτροπή νέων πλημμυρών στο μέλλον.
Η αλληλεγγύη που έχει υπάρξει προς τους πολίτες δεν άρει την ανάγκη ενός οργανωμένου σχεδίου στοχευμένης κοινωνικό-ψυχολογικής υποστήριξης από κατάλληλα εκπαιδευμένο προσωπικό. Η χώρα οφείλει γενικότερα να διαθέτει παρόμοιες κοινωνικές υποδομές αφού πλήττεται συχνά από περιστατικά που δημιουργούν τραύματα (πχ πυρκαγιές, πλημμύρες, σεισμοί κα).
Δεν είναι σοφό να να παραμείνουν οι πληγέντες σε κατεστραμμένες περιοχές επί μακρόν ή να χτιστούν ξανά τα σπίτια πάνω στους δρόμους του νερού. Οι τόσο μεγάλες καταστροφές στην Δυτική Αττική και οι θάνατοι δεκάδων ανθρώπων -είναι αποτέλεσμα του τρόπου που αναπτύχθηκαν οι πόλεις μας και της απουσίας πολιτικών πρόβλεψης κι αποτροπής φυσικών καταστροφών που οφείλονται σε ανθρωπογενείς αιτίες (καταστροφή δασών, κάλυψη ρεμάτων, κλείσιμο δρόμων νερού, κα). Κατά συνέπεια δεν αρκεί να αποζημιωθούν οι πληγέντες και να επιστρέψουν όλα στην προηγούμενη κατάσταση.
Η αποκατάσταση της Μάνδρας θα πρέπει να συνδυάζει τις πιο σύγχρονες πράσινες αντιλήψεις για την αποκατάσταση περιοχών (“πράσινες υποδομές” αντί βαριών γκρίζων έργων, ενεργειακά αποτελεσματικά κτίρια κα) με την ανάγκη να ενισχυθεί η κοινωνική συνοχή της περιοχής και να αναπτυχθούν νέες, σύγχρονες κοινωνικές υποδομές.
Οι ΠΡΑΣΙΝΟΙ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ είμαστε σαφείς. Απαιτείται χρηματοδότηση αλλά και πολύπλευρη υποστήριξη για τον επανασχεδιασμό της πόλης, την επανα-κατασκευή αλλά σε άλλες, ασφαλείς περιοχές κτιρίων και εγκαταστάσεων που βρίσκονται μέσα στους δρόμους του νερού, είτε με τυπική νομιμοποίηση είτε με εντελώς αυθαίρετο τρόπο. Οι αποζημιώσεις και οι ενισχύσεις προς τους πληγέντες πρέπει να συνδυαστούν με προσπάθεια αποκατάστασης των δρόμων του νερού, το άνοιγμα των ρεμάτων, την προστασίας – με οικολογικά συμβατές πρακτικές – των εδαφών στις δασικές εκτάσεις που έχουν καεί. Κι αυτό όχι μόνο για οικολογικούς λόγους αλλά για λόγους ασφάλειας και προστασίας των πολιτών και των περιουσιών τους.
Η καταστροφή προκάλεσε μεγάλα τραύματα στους κατοίκους, η αναγέννηση της περιοχής μπορεί όμως να γίνει με τρόπο που θα την αναδείξει σε μια οικολογικά, κοινωνικά και οικονομικά βιώσιμη περιοχή, πρότυπο και για άλλες πόλεις.
Ειδικότερες προτάσεις των ΠΡΑΣΙΝΩΝ ΑΛΛΗΛΕΓΥΗ
Ψυχο-κοινωνική υποστήριξη κι επαγγελματική συμβουλευτική: Στο πλαίσιο των αναγκαίων παρεμβάσεων για την άμεση ανακούφιση των πληγέντων, χρειάζεται οργανωμένη παροχή ψυχολογικής και κοινωνικής υποστήριξης προς τους πληθυσμούς που πλήττονται, πολύ περισσότερο που κάποιοι έχασαν με τραγικό τρόπο τους δικούς τους. Χρειάζεται επίσης κι επαγγελματική συμβουλευτική. Μόνο έτσι θα αντιμετωπιστούν τα σύνθετα κοινωνικά, ψυχολογικά και επαγγελματικά προβλήματα που αναδύθηκαν με τις καταστροφές. Μετά από παρόμοιες καταστάσεις δεν μπορεί να αφήνονται οι άνθρωποι μόνοι τους με βαθιά τραύματα.
Οικονομική υποστήριξη: Χρειάζονται ουσιαστικές λύσεις μέσα από την συνεργασία κεντρικής διοίκησης – περιφέρειας – αυτοδιοίκησης και κατοίκων για την εξασφάλιση χώρων διαμονής των πληγέντων, κυρίως μέσω άμεσης ενίσχυσης για την κάλυψη του κόστους ενοικίασης χώρων – για ένα χρόνο – από τους ίδιους τους κατοίκους, παράλληλα με την χρηματοδότηση της αγοράς βασικού εξοπλισμού που διαθέτει ένα μέσο σπίτι (οικοσυσκευή) καθώς και την παροχή αποζημίωσης σε σχέση με την απώλεια της εργασίας ή του επαγγελματικού χώρου.
Μεσοπρόθεσμα μέτρα: Σε μεσοπρόθεσμο επίπεδο, χρειάζονται πολιτικές και σειρά μέτρων που θα αντιμετωπίσουν τις αιτίες που οδήγησαν στις εκτεταμένες καταστροφές. Είτε έπαιξε ρόλο σε αυτές τις συγκεκριμένες καταστροφές η κλιματική αλλαγή είτε οι καταστροφές ήταν αποτέλεσμα καιρικών φαινομένων που εναλλάσσονται μέσα στους φυσικούς κύκλους, είναι δεδομένο ότι στο μέλλον θα έχουμε όλο και πιο ακραία καιρικά φαινόμενα λόγω κλιματικής αλλαγής. Άρα πρέπει να λάβουμε μέτρα για την προσαρμογή των πόλεων, ιδιαίτερα των πιο ευάλωτων περιοχών τους, στα νέα κλιματικά δεδομένα για να περιορίσουμε την έκταση των καταστροφών.
Χάρτες επικινδυνότητας: Οι χάρτες επικινδυνότητας είναι ευρωπαϊκό υποχρέωση της χώρας αλλά πρέπει να συνδέονται με την ιεράρχηση και υλοποίηση δέσμης παρεμβάσεων στις περιοχές που κινδυνεύουν περισσότερο, και μια από αυτές ήταν και παραμένει και στο μέλλον η Μάνδρα.
Αλλαγές πολιτικών “συνεργασία με τη φύση, αντί για κόντρα στη φύση”
Οι ΠΡΑΣΙΝΟΙ ΑΛΛΗΛΕΓΥΗ καλούμε σε σημαντικές αλλαγές πολιτικών:
– Πρέπει να αλλάξει, ο τρόπος ανάπτυξης των πόλεων,
– Να διαμορφωθούν αλλά και να εφαρμόζονται ολοκληρωμένα σχέδια πρόληψης πλημμυρών λαμβάνοντας υπόψη τα πολλά παθήματα του παρελθόντος (και δεν είναι μόνο η Μάνδρα) αλλά και όσα οι πόλεις μαθαίνουν από τα σχέδια προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή.
– Να σχεδιάζονται ή να επιδιορθώνονται τα τεχνικά έργα με βάση νέες πλέον επιστημονικές και τεχνικές γνώσεις (πχ υποθέσεις για παροχές νερού, διαστάσεις αγωγών) και στη βάση της συνεργασίας με την φύση, των πράσινων υποδομών, κι όχι ελέγχου της φύσης με βαριά τεχνικά έργα. Αυτό έχει μεγάλη σημασία ιδιαίτερα σε σχέση με τον ρόλο και την αντιμετώπιση των ρεμάτων αλλά και τον τρόπο αποκατάστασης των περιοχών που πλήττονται. Οι στρατηγικές για “πράσινες υποδομές” ως εργαλείο για την επιστροφή της φύσης στην πόλη, την άμυνα απέναντι στις πλημμύρες και άλλα ακραία καιρικά φαινόμενα, η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, προωθούνται από πόλεις όπως η Βαρκελώνη, το Ρότερνταμ,
Επιστημονικά και τεχνολογικά εργαλεία θα μπορούσαν να έχουν συμβάλλει στην πρόβλεψη αλλά και στον περιορισμό των καταστροφών και των απωλειών ζωής, αλλά σίγουρα μπορεί να συμβάλλουν στην αποκατάσταση της Μάνδρας μέσα από την αξιοποίηση υπάρχουσας γνώσης και κατάλληλων επιστημονικών εργαλείων
Η οικολογική, κοινωνική και οικονομική αναγέννηση της πόλης
Η Μάνδρα χτίστηκε πάνω σε ρέματα και δρόμους τους νερού γενικότερα. Για να μην έχουμε ξανά καταστροφικές πλημμύρες πρέπει παρεμβάσεις να γίνουν και στις καμένες περιοχές του βουνού αλλά και μέσα στην πόλη, ώστε να περιορίζονται οι όγκοι του νερού που διασχίζουν την πόλη αλλά κι αυτό, το νερό, να ξαναβρεί τους φυσικούς του δρόμους προς τη θάλασσα. Είναι – όπως φάνηκε – υπόθεση ζωής ή θανάτου. Το να χτιστούν ξανά τα σπίτια και τα μαγαζιά πάνω στους δρόμους του νερού, πάνω στα καλυμμένα ρέματα θα είναι πράξη αφροσύνης, αφού αργά ή γρήγορα θα επαναληφθούν παρόμοιες καταστροφές.
Να μην ξεχνάμε ότι η Μάνδρα παραμένει μια φτωχή περιοχή αλλά κυρίως διαθέτει φτωχές κοινωνικές υποδομές, αλλά από την άλλη οι κάτοικοι έχουν αναπτύξει σημαντικές ικανότητες επιβίωσης στα δύσκολα. Σημαντικό εργαλείο για την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής και της ποιότητας ζωής των κατοίκων θα μπορούσε να είναι η σύνδεση της χρηματοδότησης της αποκατάστασης της περιοχής με πρακτικές κοινωνικής και πράσινης καινοτομίας, ώστε να μετατραπεί η πόλη σε ένα πρότυπο “πράσινης” πόλης αλλά και σε ένα πρότυπο πόλης με ισχυρή κοινωνική συνοχή και καινοτόμες κοινωνικές υποδομές που αντιμετωπίζουν τα άλλα προβλήματα της περιοχής.
Η Ελλάδα οφείλει και μπορεί να χρησιμοποιήσει τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά κι Επενδυτικά Ταμεία (νέο “ΕΣΠΑ”) για την αποκατάσταση της περιοχής μετά την φυσική καταστροφή, όπως είναι γνωστό κι όπως επιβεβαίωσε πρόσφατα και η Ίσκρα Μιχαήλοβα, Πρόεδρος της Επιτροπής Περιφερειακής Ανάπτυξης “REGI”. Υποστηρίζουμε τις πρωτοβουλίες για να συζητηθεί προφορικά το θέμα στην Ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου αλλά γνωρίζουμε ήδη τι μπορεί να γίνει με ευρωπαϊκούς πόρους και τι δεν μπορεί να περιμένει κάποιος από το ευρωπαϊκό επίπεδο.
Η κυβέρνηση, η περιφέρεια, ο Δήμος αλλά και η τοπική κοινωνία πρέπει να συζητήσουν και διαμορφώσουν ένα ολοκληρωμένο σχέδιο που θα περιλαμβάνει και ολοκληρωμένα οικονομικά εργαλεία για να φτιαχτεί αλλά σε νέες οικολογικές κι ασφαλείς βάσεις η πόλη της Μάνδρας.
Η ενεργοποίηση του Ταμείου Αλληλεγγύης της ΕΕ για την Ελλάδα προϋποθέτει μεγέθη καταστροφής που ξεπερνάνε την οικονομική ζημιά που προκλήθηκε. Υπάρχουν, όμως, ευρωπαϊκοί πόροι από άλλα Ταμεία που είναι διαθέσιμοι με την προϋπόθεση ότι υπάρχουν σωστά σχέδια και οργανωμένη κινητοποίηση της διοίκησης σε όλα τα επίπεδα για την αποκατάσταση περιοχών μετά από φυσικές καταστροφές. Είναι σημαντικό – στη βάση ολοκληρωμένου σχεδίου – να αξιοποιηθούν πόροι από διαφορετικά ταμεία, όπως από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (για την αποκατάσταση κι αναβάθμιση των δημόσιων υποδομών), το Ταμείο Συνοχής (για την επαναδημιουργία των δρόμων του νερού, την περιβαλλοντική αποκατάσταση, την στήριξη κατασκευής νέων κατοικιών που θα είναι μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας κα) ή το Κοινωνικό Ταμείο (πχ για την εκπαίδευση κι ενδυνάμωση των κατοίκων της περιοχής, την δημιουργία νέων θέσεων εργασίας κα). Σε κάθε περίπτωση η χρηματοδότηση από το Ταμείο Αλληλεγγύης της ΕΕ ή (και) από άλλα ευρωπαϊκά Ταμεία προϋποθέτει σχέδια που θα ελαχιστοποιούν την περίπτωση επανάληψης παρόμοιων περιστατικών που οφείλονται σε ανθρωπογενείς αιτίες.