Τα Ηνωμένα Έθνη κυκλοφόρησαν αυτή την εβδομάδα μια πολυαναμενόμενη έκθεση καλώντας τις εταιρείες να σταματήσουν να εκδίδουν ψεύτικους καθαρούς μηδενικούς στόχους που ισοδυναμούν με greenwashing (πράσινο ξέπλυμα).

Πόλεις, δήμοι, χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και δεκάδες εταιρείες έχουν ανακοινώσει σχέδια να μειώσουν τις εκπομπές τους στο μηδέν, κάτι που, κατ’ αρχήν, θα πρέπει να βοηθήσει στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής.

«Το πρόβλημα είναι ότι τα κριτήρια και τα σημεία αναφοράς για αυτές τις μηδενικές δεσμεύσεις έχουν ποικίλα επίπεδα αυστηρότητας και κενά αρκετά μεγάλα ώστε να οδηγεί ένα φορτηγό ντίζελ», δήλωσε ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες κατά την παρουσίαση της έκθεσης στο COP27 για την κλιματική αλλαγή. στην συνδιάσκεψη στην Αίγυπτο.

«Πρέπει να έχουμε μηδενική ανοχή για πράσινο ξέπλυμα στα θέματα μηδενικών εκπομπών», πρόσθεσε.

Τι είναι το Greenwashing;

Το Greenwashing είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει καταστάσεις όπου οι εταιρείες παραπλανούν τους καταναλωτές ισχυριζόμενοι ότι είναι φιλικές προς το περιβάλλον ή βιώσιμες ως σύστημα μάρκετινγκ και όχι ως βασική αρχή του επιχειρηματικού τους μοντέλου. Συχνά, αυτές οι βιομηχανίες ξοδεύουν περισσότερα χρήματα για να φαίνονται βιώσιμοι από ό,τι εφαρμόζουν πραγματικά βιώσιμα μέτρα στην εταιρεία τους.

Πολλά “σχέδια μηδενικών εκπομπών αερίων που αλλάζουν το κλίμα” περιέχουν μακρινούς ή ασαφείς στόχους και συχνά απαιτούν τη χρήση μη αποδεδειγμένων τεχνολογιών, όπως η δέσμευση άνθρακα, οι αντισταθμίσεις άνθρακα και η φύτευση δέντρων, που ουσιαστικά επιτρέπουν στις εταιρείες να συνεχίσουν να επιβαρύνουν την ατμόσφαιρα. Μελέτες δείχνουν ότι τα περισσότερα από αυτά τα σχέδια καθαρού μηδενισμού των εκπομπών θα κάνουν ελάχιστα για να σταματήσουν την άνοδο της θερμοκρασίας.

Για παράδειγμα, πολλές μεγάλες εταιρείες πετρελαίου, όπως η Shell, η ConocoPhillips και η Equinor έχουν ανακοινώσει σχέδια για μείωση των εκπομπών από τις δραστηριότητές τους στο μηδέν έως το 2050, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη ο άνθρακας που εκπέμπεται από τα ορυκτά καύσιμα που πωλούν, κάτι που θα τους επιτρέψει να αυξήσουν την παραγωγή. Επιπλέον, δεν έχουν ανακοινώσει σχέδια να αφήσουν τα αποθέματα ορυκτών καυσίμων στο έδαφος ή να ακυρώσουν τις λεγόμενες «βόμβες άνθρακα».

Χωρίς να μειώνεται, η παραγωγή ορυκτών καυσίμων κυριαρχεί, ειδικά στις ΗΠΑ, όπου οι εξαγωγές αργού πετρελαίου και φυσικού αερίου έχουν φτάσει σε νέα υψηλά τις τελευταίες εβδομάδες. Τα αποθέματα αργού αυξήθηκαν κατά 2,6 εκατομμύρια βαρέλια την εβδομάδα έως τις 21 Οκτωβρίου, φτάνοντας στα 439,9 εκατομμύρια βαρέλια, σχεδόν τριπλάσιο ποσοστό σε σχέση με τις προβλέψεις αναλυτών σε δημοσκόπηση του Reuters για άνοδο 1 εκατομμυρίου βαρελιών. Οι εξαγωγές αργού αυξήθηκαν σε εβδομαδιαίο ρεκόρ 5,1 εκατομμυρίων βαρελιών την ημέρα, μειώνοντας τις καθαρές εισαγωγές αργού σε λίγο πάνω από 1 εκατομμύριο bpd, επίσης ρεκόρ. Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν αυξήσει απότομα τις εξαγωγές τα τελευταία χρόνια από τότε που η κυβέρνηση Ομπάμα τερμάτισε την 40ετή απαγόρευση το 2015. Αυτός ο αριθμός εξαγωγών είναι τεράστιος. Είναι το ρεκόρ όλων των εποχών, αλλά αυτό δεν αποτελεί έκπληξη.

Η αύξηση στις επαγωγές. επιτρέπει στις μεγάλες εταιρείες πετρελαίου να εξαργυρώσουν κέρδη ρεκόρ. Επιπλέον, η κυβέρνηση Μπάιντεν προέτρεψε τις εταιρείες ορυκτών να ενισχύσουν περαιτέρω την παραγωγή και τη δραστηριότητα διύλισης τις τελευταίες εβδομάδες.

Περικοπή εκπομπών, χωρίς τεχνάσματα

Για να κλείσει αυτά τα κενά, ο ΟΗΕ δημοσίευσε αυτή την εβδομάδα μια έκθεση που περιλαμβάνει 10 συστάσεις για να διασφαλίσει ότι οι εταιρείες, οι πόλεις, οι περιφέρειες και άλλοι μη κρατικοί φορείς θα εκδίδουν «αξιόπιστες, υπεύθυνες δεσμεύσεις καθαρού μηδενισμού των εκπομπών».

Η έκθεση αναφέρει ότι οι δεσμεύσεις για καθαρό μηδενισμό εκπομπών θα πρέπει να στοχεύουν στην αποτροπή της αύξησης της παγκόσμιας μέσης θερμοκρασίας πάνω από το όριο των 1,5 βαθμών Κελσίου (2,7 βαθμούς Φαρενάιτ), που σημαίνει ότι πρέπει να περιλαμβάνουν ενδιάμεσους στόχους κάθε πέντε χρόνια για να φθάσουν στον καθαρό μηδενισμό εκπομπών έως το 2050, όπως μείωση κατά 50% στις εκπομπές έως το 2030. Αυτά τα σχέδια δεν μπορούν να βασίζονται σε “φθηνές πιστώσεις άνθρακα” «αντί να μειώνουν αμέσως τις δικές τους εκπομπές», είπε ο Γκουτέρες.

Ο επικεφαλής του ΟΗΕ είχε κάποια σκληρά λόγια για τον τομέα των ορυκτών καυσίμων. «Ας το πούμε όπως είναι. Η χρήση ψευδών δεσμεύσεων «καθαρού μηδενισμού εκπομπών» για να συγκαλύψει τη μαζική επέκταση των ορυκτών καυσίμων είναι καταδικαστέα. Είναι εξαπάτηση. Αυτή η τοξική συγκάλυψη θα μπορούσε να ωθήσει τον κόσμο μας πάνω από τον γκρεμό του κλίματος. Η απάτη πρέπει να τελειώσει», είπε.

Τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα πρέπει να μειώσουν τις εκπομπές από όλες τις επενδύσεις τους, όχι μόνο τις δραστηριότητές τους, και οι επιχειρήσεις πρέπει να μειώσουν το αποτύπωμα άνθρακα της αλυσίδας εφοδιασμού τους, καθώς και το δικό τους. Οι πόλεις και οι περιφέρειες πρέπει να υιοθετήσουν στόχους που να αντιπροσωπεύουν το σύνολο των εδαφικών τους εκπομπών, αναφέρει η έκθεση.

Οι εταιρείες πρέπει να ευθυγραμμίσουν τις κεφαλαιουχικές δαπάνες τους με καθαρούς στόχους μηδενικών εκπομπών, να συνδέσουν την αποζημίωση των στελεχών με μειώσεις εκπομπών, να σταματήσουν να επενδύουν σε καταστροφικές δραστηριότητες και να εκδίδουν στόχους που περιλαμβάνουν εκπομπές «πλαισίου 3» – αυτούς που προκαλούνται από τη χρήση των προϊόντων τους.

«Μόνο το 1/3 των εισηγμένων στο χρηματιστήριο επιχειρήσεων έχουν δεσμευτεί για καθαρό μηδενισμό εκπομπών, ακόμη λιγότεροι ιδιωτικοί και κρατικοί φορείς. Οι δεσμεύσεις που υπάρχουν είναι κακής ποιότητας με μικρή ευθύνη. Η λύση: πολύ περισσότερη διαφάνεια και δημόσιες αναφορές, συμπεριλαμβανομένου ενός δημόσιου πίνακα ελέγχου», έγραψε στο Twitter η ακτιβίστρια Catherine Abreu, η Ιδρύτρια και Εκτελεστική Διευθύντρια του Destination Zero.

Η επικεφαλής συγγραφέας της έκθεσης, Catherine McKenna, προέτρεψε τις οντότητες να δημοσιεύσουν νέους καθαρούς μηδενικούς στόχους εντός ενός έτους. H έρευνα δείχνει ότι οι περισσότερες εταιρείες, πόλεις και περιφέρειες δεν έχουν ακόμη δημοσιεύσει σχέδια καθαρά μηδενικών εκπομπών. Οι ενημερωμένοι στόχοι πρέπει να περιέχουν συγκεκριμένες λεπτομέρειες που μπορούν να εφαρμοστούν. Μόνο έτσι θα αποκαλύπτουν όλες τις δραστηριότητες των εταιρειών ορυκτών καυσίμων που έχουν ξοδέψει δισεκατομμύρια σε προσπάθειες λόμπι για να εκτροχιάσουν τη νομοθεσία για το κλίμα.

Ο συγγραφέας για το κλίμα, Michael Thomas, αποκάλυψε πρόσφατα ότι παρά τα υποτιθέμενα σχέδια της Amazon να φτάσει σε καθαρά μηδενικές εκπομπές μέχρι το 2040, ο μεγιστάνας του ηλεκτρονικού εμπορίου δώρισε 138.000 δολάρια σε 25 αρνητές του κλίματος πριν από τις ενδιάμεσες εκλογές.