Οικονομική ανάλυση της Greenpeace και του Ινστιτούτου για την Ευρωπαϊκή και Κλιματική Πολιτική αναδεικνύουν το πόσο πιο οικονομικά ωφέλιμο θα ήταν για την ελληνική οικονομία αν το 1,5 δις € που σχεδιάζεται να δαπανηθεί σε νέα έργα ορυκτού αερίου κατευθυνόταν σε παρεμβάσεις εξοικονόμησης και εγκατάστασης ΑΠΕ στα ελληνικά κτίρια.

Αν η χώρα μας αντί να προχωρήσει στα σχεδιαζόμενα έργα ορυκτού αερίου ύψους 1,5 δις € διέθετε αυτους τους πόρους σε παρεμβάσεις εξοικονόμησης και Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) στα κτίρια, το συνολικό πραγματικό όφελος για τα νοικοκυριά, τις επιχειρήσεις και την εθνική οικονομία θα ήταν κατά πολύ μεγαλύτερο.

Αυτό είναι βασικό αποτέλεσμα της ανάλυσης κόστους – οφέλους που εκπόνησε το Ινστιτούτο για την Ευρωπαϊκή και Κλιματική Πολιτική (Institute for European Energy and Climate Policy – IEECP) για λογαριασμό του Ελληνικού Γραφείου της Greenpeace.

Το IEECP συνέκρινε το οικονομικό, κοινωνικό και περιβαλλοντικό όφελος από διαφορετικά σενάρια παρεμβάσεων, όπως επιτάσσει η Ευρωπαϊκή Αρχή “Energy Efficiency First”, και βρήκε ότι η Καθαρά Παρούσα Αξία και ο Εσωτερικός Βαθμός Απόδοσης κυμαίνονται από θετικά έως πολύ υψηλά για όλα τα σενάρια εξοικονόμησης και ΑΠΕ στα κτίρια, ενώ αντίθετα ήταν αρνητικά για τις σχεδιαζόμενες επενδύσεις ορυκτού αερίου.

Βασικά συμπεράσματα και προτάσεις πολιτικής

• Με βάση τα αποτελέσματα της μελέτης, η ελληνική κυβέρνηση θα πρέπει να αναθεωρήσει τα σχεδιαζόμενα έργα υποδομών αερίου και αντί αυτών να εκπονήσει φιλόδοξο πρόγραμμα για την ενεργειακή αναβάθμιση των κατοικιών, με έμφαση στα πιο ευάλωτα νοικοκυριά, και να οδηγηθεί γρηγορότερα προς τα Κτίρια Σχεδόν Μηδενικής Ενεργειακής Κατανάλωσης (NZEB) και Κτίρια Μηδενικών Εκπομπών (ΖΕΒ).
• Τα παραπάνω συντάσσονται επίσης με την Ευρωπαϊκή Αρχή “Energy Efficiency First”, η οποία δεν δικαιολογεί μία δημόσια ενίσχυση σε επενδύσεις προσφοράς ενέργειας (όπως είναι η επέκταση των υποδομών αερίου) εφόσον αυτές δεν έχουν μεγαλύτερο κοινωνικό όφελος από αντίστοιχες επενδύσεις στη ζήτηση ενέργειας (όπως πχ εξοικονόμηση ενέργειας).
• Οι άμεσες επιδοτήσεις κεφαλαίου θα πρέπει να καλύπτουν τουλάχιστον το 50% των δαπανών για τη σωστή μόνωση του κελύφους των κτιρίων (και θα μπορούν να φτάνουν ακόμα και το 80-90% ειδικά για τα πιο ευάλωτα νοικοκυριά), ενώ θα πρέπει να διευκολύνουν τη χρηματοδότηση εγκατάστασης αντλιών θερμότητας και φωτοβολταϊκών στις στέγες για ενεργειακό συμψηφισμό (net-metering).
• Παράλληλα θα πρέπει να εξεταστούν και νέα – πιο φιλόδοξα και αποτελεσματικά – εργαλεία χρηματοδότησης, όπως είναι τα φορολογικά κίνητρα, οι Συμβάσεις Ενεργειακής Απόδοσης (ΣΕΑ), όπως επίσης και η ορθότερη χρήση των χρηματοδοτικών εργαλείων των υφιστάμενων και μελλοντικών ταμείων (όπως το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Κλιματικό Ταμείο).
• Ιδιαίτερα για τα πιο ευάλωτα νοικοκυριά που μισθώνουν την κατοικία τους, η ελληνική κυβέρνηση θα πρέπει να εφαρμόσει μία νέα προσέγγιση αντιμετώπισης του προβλήματος του “διαμοιρασμού οφέλους” (split incentive) ανάμεσα στους μισθωτές και τους ιδιοκτήτες, αντλώντας από πολλά επιτυχημένα παραδείγματα άλλων ευρωπαϊκών χωρών.
• Η χώρα μας θα πρέπει να αναθεωρήσει το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), να ακυρώσει τα σχεδιαζόμενα έργα ανάπτυξης του ορυκτού αερίου και να αξιοποιήσει τα διαθέσιμα για ενεργειακές αναβαθμίσεις 9,5 δις € (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Κλιματικό Ταμείο, Ταμείο Ανάκαμψης, Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης) για στοχευμένες επιδοτήσεις σε κτίρια και κατοικίες.
• Με βάση και τα αποτελέσματα της μελέτης, το Ελληνικό Γραφείο της Greenpeace και το IEECP προτείνουν μια ενδεικτική κατανομή των παρεμβάσεων την τετραετία 2022-2025 για έναν διαθέσιμο προϋπολογισμό της τάξεως των 3 δις €: