Σημαντικές εξελίξεις στο ευρωκοινοβούλιο σε σχέση με “Προγράμματα Κοινού Ενδιαφέροντος” για το αν θα περιλαμβάνουν ή όχι έργα που δεν είναι συμβατά με την Πράσινη Συμφωνία / Green Deal (έργα και αγωγοί φυσικού αερίου κ.ά.).
Την Τετάρτη 12.2.2020 οι ευρωβουλευτές ψηφίζουν για τις αντιρρήσεις τους (είναι πιθανό να ασκήσουν βέτο) σε σχέση με την τέταρτη λίστα για τα “Προγράμματα Κοινού Ενδιαφέροντος” (Projects of Common Interest – PCI).
Αυτή η λίστα περιλαμβάνει προγράμματα που θα ενισχύσουν ενεργειακές υποδομές που συμβάλλουν στην ανθεκτικότητα της Ευρώπης και θα την βοηθήσουν να επιτύχει στους ενεργειακούς και κλιματικούς στόχους: “ασφαλή, διαθέσιμη και βιώσιμη ενέργεια για όλους τους πολίτες” και “κλιματικά ουδέτερη Ευρώπη σε εφαρμογή της Συμφωνίας του Παρισιού για το Κλίμα”.
To 70% των έργων αφορά προγράμματα ηλεκτρικών διασυνδέσεων και έξυπνων δικτύων, αποτυπώνοντας τον αυξανόμενο ρόλο της ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, την ανάγκη ενσωμάτωσης των ανανεώσιμων πηγών στο ηλεκτρικό σύστημα καθώς και ανταλλαγών ή εμπορίας σε διακρατικό επίπεδο.
Ο αριθμός των προγραμμάτων με φυσικό αέριο περιορίστηκε από τα 53 που ήταν 2 χρόνια πριν, σε 32 τώρα, ή 21% όλων των προγραμμάτων στη λίστα PCI. Αυτή η μείωση – και αν τελικά μπλοκαριστούν και άλλα έργα – φανερώνει την αυξανόμενη συνειδητοποίηση ότι νέα μακροχρόνια έργα ορυκτών καυσίμων, περιλαμβανομένων και έργων φυσικού αερίου, δεσμεύουν τα κράτη μέλη και την ΕΕ στην οικονομία των ορυκτών καυσίμων μακροχρόνια και αυτό δεν είναι πλέον αποδεκτό.
Μέσα σε αυτή τη λίστα υπάρχουν προγράμματα που δεν είναι συμβατά με την Πράσινη Συμφωνία (Green Deal) και τους κλιματικούς στόχους αλλά μπορεί να χρηματοδοτούνται με δημόσιους ευρωπαϊκούς πόρους, ιδιαίτερα από το “Συνδέοντας την Ευρώπη” (Connecting Europe Facility).
Μεταξύ άλλων στη λίστα για την οποία έχουν αντιρρήσεις οι ευρωβουλευτές είναι έργα που αφορούν την Ελλάδα:
3.7 “Σύνδεση Βουλγαρία – Ελλάδα” (αγωγός Burgas -Αλεξαδρούπολη),
3.10 “Σύνδεση Ισραήλ – Κύπρος – Ελλάδα” (“EUROASIA Interconnector” σύνδεση Hadera (Ισραήλ) – Κοφίνου (Κύπρος) – Κορακιά Κρήτης)
6.8. “Σύνδεση Βουλγαρίας – Ελλάδας” (IGB) μεταξύ Κομοτηνής και Stara Zagora (Βουλγαρία) και Κήποι,
6.9. “Τερματικός Σταθμός LNG στη Β. Ελλάδα”,
6.20.3 “Σταθμός UGS στην Καβάλα”,
7.1.3 “Αγωγός Ελλάδα – Ιταλίας μέσω Αλβανίας και Αδριατικής (Trans-Adriatic Pipeline-TAP)”, που περιλαμβάνει και τον Σταθμό στη Νέα Μεσημβρία καθώς και το TAP Interconnection,
7.3. Δίκτυο υποδομών μεταφοράς νέου φυσικού αερίου από την Ανατολική Μεσόγειο (αγωγός μεταφοράς από την Ανατολική Μεσόγειο στην στερεά Ελλάδα μέσω Κρήτης, “EastMed Pipeline”, με σταθμό στη Μεγαλόπολη, Offshore αγωγοί μεταφοράς φυσικού αερίου Ελλάδας και Ιταλίας “Poseidon Pipeline”,
7.3.4 Εσωτερικές υποδομές στην Ιταλία (Adriatica Line και Matagiola – Massafra pipeline),
7.5. Ανάπτυξη υποδομών για φυσικό αέριο στην Κύπρο (Cyprus Gas2EU)
Πολλοί ευρωβουλευτές έχουν αντίρρηση να δοθούν δισεκατομμύρια ευρώ των φορολογούμενων σε λάθος κατεύθυνση, δηλαδή για υποδομές που στηρίζουν την οικονομία του άνθρακα. Αντιθέτως, υποστηρίζουν, ότι στην λίστα αυτή πρέπει να υπάρχουν προγράμματα που υποστηρίζουν την ενεργειακή μετάβαση, τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. τα έξυπνα δίκτυα (smart grid), την ηλεκτρική διασύνδεση για μεταφορά ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, ενεργειακές γειτονιές, αποθήκευση ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές κ.ά. Παρόμοια προγράμματα θα πρέπει να χρηματοδοτηθούν με δημόσιους και ιδιωτικούς πόρους κατά προτεραιότητα.
“Η κατασκευή νέων έργων υποδομής φυσικού αερίου που συμπεριλαμβάνονται στην κατ’ εξουσιοδότηση πράξη της Επιτροπής θα συνεχίσει την εξάρτηση της Ευρώπης από ορυκτά καύσιμα με τρόπο που δεν συμβιβάζεται με τους στόχους της Συμφωνίας του Παρισιού”, σύμφωνα με το ψήφισμα που θα υποβληθεί την Τετάρτη για να ψηφιστεί.
Τη Δευτέρα, οι ευρωβουλευτές ζήτησαν από την Επιτροπή την αναμενόμενη αναθεώρηση των κατευθυντήριων γραμμών για τα διευρωπαϊκά δίκτυα στον τομέα της ενέργειας.
Αν το Κοινοβούλιο αντιταχθεί στον κατάλογο με απόλυτη πλειοψηφία των μελών, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να υποβάλει νέα πρόταση.
Στο πλαίσιο του Κανονισμού του Διευρωπαϊκού Δικτύου στον Τομέα της Ενέργειας (ΔΕΔ-Ε) που εγκρίθηκε το 2013, η Επιτροπή εντοπίζει τα σημαντικότερα σχέδια κοινού ενδιαφέροντος («PICs») σε ολόκληρη την ΕΕ, ώστε τα έργα αυτά να μπορούν να χρησιμοποιήσουν απλουστευμένες διαδικασίες αδειοδότησης και να έχουν το δικαίωμα να κάνουν αιτήσεις για ευρωπαϊκή χρηματοδότηση από το πρόγραμμα «Συνδέοντας την Ευρώπη».
Το ερώτημα αυτό έθεσα και εγώ στον Ευρωπαίο Επίτροπο που παρουσίασε τις προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Πράσινη Συμφωνία (Green Deal)¨δηλαδή αν είναι συμβατός ο σχεδιασμός για εξορύξεις και ο αγωγός East Med με την ενεργειακή μετάβαση και την απεξάρτηση της Ευρώπης από τα ορυκτά καύσιμα και αν υπάρχει πιθανότητα να διατεθούν δημόσιοι πόροι για προγράμματα που δεν είναι συμβατά με την απανθρακοποίηση της οικονομίας . Κάπως διπλωματικά ο Επίτροπος δήλωσε ότι δεν προβλέπονται πόροι από το Ταμείο για την Δίκαιη Μετάβαση για έργα φυσικού αερίου…
Ακολουθούν αποσπάσματα από την πρόταση ψηφίσματος σχετικά με τον κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμό της Επιτροπής, της 31ης Οκτωβρίου 2019, για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 347/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου όσον αφορά τον ενωσιακό κατάλογο έργων κοινού ενδιαφέροντος (C(2019) 07772 – 2019/2907(DEA)) που θα τεθεί σήμερα σε ψηφοφορία. Την πρόταση υπογράφουν οι ευρωβουλευτές: Eric Andrieu, Maria Arena, Manon Aubry, Tiziana Beghin, Manuel Bompard, Marc Botenga, Delara Burkhardt, Mohammed Chahim, Leila Chaibi, Ignazio Corrao, Rosa D’Amato, Clare Daly, Pascal Durand, Cornelia Ernst, Eleonora Evi, Laura Ferrara, Mario Furore, Chiara Gemma, Dino Giarrusso, Raphaël Glucksmann, Sylvie Guillaume, Jytte Guteland, Martin Hojsík, Evin Incir, Aurore Lalucq, Martina Michels, Piernicola Pedicini, Sira Rego, Daniela Rondinelli, Günther Sidl, Kathleen Van Brempt, Nikolaj Villumsen, Mick Wallace, Marco Zullo
“λαμβάνοντας υπόψη ότι η συμφωνία του Παρισιού για την κλιματική αλλαγή μετά την 21η διάσκεψη των μερών της σύμβασης πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή («Συμφωνία του Παρισιού») δεσμεύει τα συμβαλλόμενα μέρη «να συγκρατήσουν την αύξηση της μέσης παγκόσμιας θερμοκρασίας αρκετά κάτω από 2°C συγκριτικά με τα προβιομηχανικά επίπεδα και να καταβάλλουν προσπάθειες για να περιοριστεί η αύξηση της θερμοκρασίας σε 1,5°C συγκριτικά με τα προβιομηχανικά επίπεδα»·
Β. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από ορυκτά καύσιμα είναι ο μεγαλύτερος από τους παράγοντες που συμβάλλουν στην κλιματική αλλαγή· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι νέες υποδομές φυσικού αερίου έχουν σχεδιαστεί για να διαρκέσουν τουλάχιστον 40 έως 50 χρόνια και, σε ορισμένες περιπτώσεις, ακόμη περισσότερο· λαμβάνοντας υπόψη πως η Επιτροπή έχει επισημαίνει ότι δεν έχει διενεργηθεί εκτίμηση των επιπτώσεων που θα έχουν στη βιωσιμότητα και στο κλίμα τα έργα που περιλαμβάνονται στον τέταρτο κατάλογο έργων κοινού ενδιαφέροντος·
Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η κατασκευή των νέων υποδομών φυσικού αερίου που απαριθμούνται στην κατ’ εξουσιοδότηση πράξη της Επιτροπής δημιουργεί νέο εγκλωβισμό στα ορυκτά καύσιμα, κάτι που δεν συνάδει με τις δεσμεύσεις που απορρέουν από τη συμφωνία του Παρισιού·
Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, στο ψήφισμά του της 15ης Ιανουαρίου 2020 σχετικά με την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, ζητεί «την αναθεώρηση των κατευθυντήριων γραμμών για τις διευρωπαϊκές ενεργειακές τεχνολογίες (ΔΕΔ-Ε) πριν από την έγκριση του επόμενου καταλόγου έργων κοινού ενδιαφέροντος (ΕΚΕ), προκειμένου να ευθυγραμμιστεί το νομοθετικό πλαίσιο με την προτεραιότητα της ανάπτυξης ευφυών δικτύων και να αποτραπεί ο εγκλωβισμός σε επενδύσεις υψηλής έντασης άνθρακα»· λαμβάνοντας υπόψη ότι στη θέση του της 17ης Απριλίου 2019 που εγκρίθηκε σε πρώτη ανάγνωση, σχετικά με την πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη σύσταση της διευκόλυνσης «Συνδέοντας την Ευρώπη» και την κατάργηση των κανονισμών (ΕΕ) αριθ. 1316/2013 και (ΕΕ) αριθ. 283/2014, το άρθρο 27 παράγραφος 2 προβλέπει ότι «Η Επιτροπή θα αξιολογήσει την αποτελεσματικότητα και τη συνεκτικότητα της πολιτικής του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 347/2013 και θα υποβάλει αξιολόγηση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο με τα αποτελέσματα αυτής της επανεξέτασης έως τις 31 Δεκεμβρίου 2020». Στην εν λόγω αξιολόγηση, η Επιτροπή εξετάζει, μεταξύ άλλων, τους στόχους της Ένωσης για την ενέργεια και το κλίμα για το 2030, τη μακροπρόθεσμη δέσμευση της ΕΕ για απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές και την αρχή της προτεραιότητας στην ενεργειακή απόδοση. Η αξιολόγηση μπορεί ενδεχομένως να συνοδεύεται, εφόσον κρίνεται σκόπιμο, από πρόταση αναθεώρησης του εν λόγω κανονισμού»·
Ε. λαμβάνοντας υπόψη ότι το Κοινοβούλιο αναγνωρίζει τις προσπάθειες που έχει καταβάλει η Επιτροπή για να διατηρήσει στον ενωσιακό κατάλογο έργων κοινού ενδιαφέροντος έναν σταθερό αριθμό έργων ηλεκτρικής ενέργειας, τα οποία είναι αναγκαία ούτως ώστε να προετοιμαστεί αποτελεσματικά το έδαφος για την ευρωπαϊκή ενεργειακή μετάβαση·
ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι είναι καίριας σημασίας να επιτευχθούν οι στόχοι της Ένωσης για την ασφάλεια του εφοδιασμού και την ενεργειακή ανεξαρτησία, αλλά οι υπερεκτιμήσεις, η πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα και οι εγκαταστάσεις που παραμένουν αχρησιμοποίητες οδηγούν απλά σε υψηλότερες τιμές που υπονομεύουν την ανταγωνιστικότητα των βιομηχανιών της ΕΕ και αυξάνουν τους λογαριασμούς ενέργειας για όλους τους πολίτες·
1. διατυπώνει αντιρρήσεις ως προς τον κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμό της Επιτροπής·
2. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στην Επιτροπή και να της ανακοινώσει ότι ο κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμός δεν μπορεί να τεθεί σε ισχύ·
3. καλεί την Επιτροπή να υποβάλει νέα κατ’ εξουσιοδότηση πράξη που αφενός να αποτρέπει την κατασκευή νέων υποδομών για τα ορυκτά καύσιμα, που ενδέχεται να οδηγήσουν σε εγκλωβισμό, και αφετέρου να είναι πλήρως συμβατή με τις δεσμεύσεις της Ένωσης και των κρατών μελών της που απορρέουν από τη συμφωνία του Παρισιού·
4. επισημαίνει την ανάγκη για αναθεώρηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 347/2013 έως τις 31 Δεκεμβρίου 2020 και για την ταυτόχρονη έκδοση κατευθυντήριων γραμμών σχετικά με τις δαπάνες στο πλαίσιο της διευκόλυνσης «Συνδέοντας την Ευρώπη», καθώς και για την επιλογή έργων για τον πέμπτο κατάλογο έργων κοινού ενδιαφέροντος σύμφωνα με τις δεσμεύσεις της Ένωσης και των κρατών μελών που απορρέουν από τη συμφωνία του Παρισιού·
5. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο, καθώς και στα κοινοβούλια και τις κυβερνήσεις των κρατών μελών“.