Προτάσεις από τους ΠΡΑΣΙΝΟΥΣ -Οικολογία

Παραγκωνίζονται οι πολίτες και ιδιαίτερα οι ασθενέστερες κοινωνικές ομάδες με τις κυβερνητικές επιλογές για τις Ενεργειακές Κοινότητες, σύμφωνα με τους ΠΡΑΣΙΝΟΥΣ -Οικολογία. Και προτείνουν αλλαγές, ώστε να διασφαλίζεται η Ενεργειακή Δημοκρατία, με εξοικονόμηση, αυτονομία και προστασία του περιβάλλοντος.

Η υιοθετημένη Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, που υποσκάπτεται από τους συντηρητικούς και την ακροδεξιά, έχει στόχο την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050, μεριμνώντας ταυτόχρονα ώστε «Κανένας άνθρωπος και καμιά περιφέρεια δεν μένουν στο περιθώριο». Το Ευρωπαϊκό Σύμφωνο για το Κλίμα θεωρεί απαραίτητη τη συμμετοχή των πολιτών για μια δίκαιη μετάβαση.

Οι ΠΡΑΣΙΝΟΙ -Οικολογία εκτιμούν ότι:

– Πράσινη μετάβαση σημαίνει δίκαιη μετάβαση και αυτή σημαίνει δημοκρατία, άρα ο κάθε πολίτης πρέπει να έρθει σε θέση ευθύνης και ως παραγωγός και ως καταναλωτής.

– Να μπει ένα τέλος στην ενεργειακή φτώχεια και φρένο στην κερδοσκοπία των εταιρειών της ενέργειας, να συγκρατηθούν οι τιμές της αγοράς γενικότερα και να σταματήσει η κυβέρνηση να ανάγει όλες τις νέες ανατιμήσεις στην πράσινη μετάβαση.

– Η οικονομία και η προστασία του περιβάλλοντος πάνε μαζί και επιτυγχάνονται μέσω της υπεύθυνης παραγωγής και κατανάλωσης, σε αντίθεση με τα μεγαθήρια των βΑΠΕ και το απαρχαιωμένο Χωροταξικό των ΑΠΕ, που δεν προστατεύει αποτελεσματικά ούτε τη φύση ούτε και το κλίμα.

Οι πολίτες πρέπει να ενισχυθούν σε τρεις άξονες:

• Ενίσχυση της ενεργειακής εξοικονόμησης σπιτιών και επιχειρήσεων μέσω ενεργειακών επιθεωρητών με επιχορήγηση έργων εξοικονόμησης που περιλαμβάνονται στο εξοικονομώ, ανεξάρτητα από την ένταξη στο συγκεκριμένο πρόγραμμα ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ. Σήμερα είναι μεγάλος ο αριθμός των πολιτών που αυτοβούλως και χωρίς κίνητρα ή επιδοτήσεις εγκαθιστούν διπλά τζάμια, μονώσεις, αντλίες θερμότητας και άλλες δράσεις που είναι ενταγμένες στο ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ.
• Ενίσχυση της ενεργειακής αυτονομίας:

(α) σπιτιών και επιχειρήσεων, ώστε να είναι δυνατή η αυτοπαραγωγή και αυτοκατανάλωση pro-sumers. Σήμερα είναι εφικτό με 5-10.000 € να γίνει ενεργειακά αυτόνομο ένα σπίτι ή μικρή επιχείρηση.

(β) Στην ίδια κατεύθυνση να παρέχεται ενίσχυση για ενεργειακή αυτονομία ολόκληρων περιοχών και ιδιαίτερα νησιών. 

• Ενίσχυση της συλλογικής παραγωγής ενέργειας με ενεργειακές κοινότητες.

Σύμφωνα με μελέτη του Τεχνικού Πανεπιστημίου του Ντελφτ μέχρι το 2050 κάθε δεύτερος πολίτης της ΕΕ θα μπορούσε να παράγει τη δική του ηλεκτρική ενέργεια και να καλύψει το 45% της ζήτησης της ΕΕ. Γι’ αυτό είναι σημαντικό ότι 45 Δήμαρχοι της χώρας αρνούνται το πρόγραμμα “Απόλλων” του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας και διεκδικούν ουσιαστική συμμετοχή των Δήμων στην αξιοποίηση των ενεργειακών πόρων.

Οι ΠΡΑΣΙΝΟΙ -Οικολογία εκτιμούν πως για τις ενεργειακές κοινότητες θα πρέπει να δρομολογηθούν λύσεις όπως:

1. Να ξεκαθαριστεί το μητρώο των ενεργειακών κοινοτήτων με βάση την οδηγία 2019/944 ED[1] διασφαλίζοντας ότι η ηγεσία τους δεν είναι στα χέρια εμπειρογνωμόνων και συμβούλων[2] ή μεγάλων επιχειρήσεων.
2. Ο ΔΕΔΔΗΕ να απελευθερώσει ακόμα περισσότερο ενεργειακό χώρο, θεωρώντας ως πρώτης προτεραιότητας μια ενεργειακή κοινότητα απέναντι σε μια κερδοσκοπική επιχείρηση.
3. Να εξασφαλιστεί χρηματοδοτική στήριξη από το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης για τις υπάρχουσες αλλά και για τη σύσταση νέων ενεργειακών κοινοτήτων
4. Να επιταχυνθούν οι διαδικασίες σε όλα τα επίπεδα.[3]
5. Απαιτείται ενημέρωση:
   1. για την πραγματική “Ενεργειακή Δημοκρατία”,
   2. για τις δυνατότητες της συμμετοχικής κοινωνίας ώστε να μπορεί να διαμορφώσει το ενεργειακό μας μέλλον,
   3. για τους τρόπους που μπορούμε να διασφαλίσουμε μια δίκαιη μετάβαση για όλους.

[1] «Ενεργειακή Κοινότητα Πολιτών» όπως ορίζεται στο άρθρο. 2(11) της Οδηγίας για την ηλεκτρική ενέργεια (2019/944 ED)) είναι μια Νομική οντότητα που:

(α) βασίζεται σε εθελοντική και ανοικτή συμμετοχή και ελέγχεται ουσιαστικά από μέλη ή μετόχους που είναι φυσικά πρόσωπα, τοπικές αρχές, συμπεριλαμβανομένων των δήμων, ή μικρές επιχειρήσεις-

β) έχει ως πρωταρχικό σκοπό την παροχή περιβαλλοντικών, οικονομικών ή κοινωνικών κοινοτικών οφελών στα μέλη ή τους μετόχους της ή στις τοπικές περιοχές όπου δραστηριοποιείται και όχι την παραγωγή οικονομικών κερδών- και

γ) μπορεί να δραστηριοποιείται στην παραγωγή, μεταξύ άλλων από ανανεώσιμες πηγές, στη διανομή, την προμήθεια, την κατανάλωση, τη συγκέντρωση, την αποθήκευση ενέργειας, τις υπηρεσίες ενεργειακής απόδοσης ή τις υπηρεσίες φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων ή να παρέχει άλλες ενεργειακές υπηρεσίες στα μέλη ή τους μετόχους της.

[2] Περίπτωση της Αιτωλοακαρνανίας https://t.ly/6Tqna

[3] https://thegreentank.gr/2024/05/31/energeiakes-koinotites-energeiaki-dimokratia-dytiki-makedonia/

Οι ενεργειακές κοινότητες, η Δυτική Μακεδονία και το στοίχημα της ενεργειακής δημοκρατίας

Στην ανάγκη οι ενεργειακές κοινότητες – τόσο στην Ελλάδα γενικά όσο και στη Δυτική Μακεδονία ειδικότερα – να υπηρετήσουν πραγματικά το πνεύμα της ενεργειακής δημοκρατίας στάθηκε ο ενεργειακός σύμβουλος Στέλιος Ψωμάς στο podcast της εφημερίδας «Χρόνος Κοζάνης» που παρουσιάζει ο Σωκράτης Μουτίδης. Το επεισόδιο πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία του «Χρόνου Κοζάνης» με το Green Tank.

Όσον αφορά τη Δυτική Μακεδονία, σύμφωνα με στοιχεία του Green Tank, η Περιφέρεια καταγράφει περίπου 300 ενεργειακές κοινότητες και τα έργα που έχουν αιτηθεί ανέρχονται σε 650 μεγαβάτ.

Εντούτοις, όπως παρατήρησε ο κ. Ψωμάς, υπάρχει μια δυσαρέσκεια στους πολίτες της περιοχής για την πρόοδο της ενεργειακής μετάβασης. Αυτή οφείλεται στο γεγονός ότι παρόλο που υπουργικές αποφάσεις προβλέπουν 4 μεγάλα έργα της τάξης των 100 μεγαβάτ το καθένα και διάθεση περίπου 400 μεγαβάτ σε συλλογικά σχήματα ενεργειακών κοινοτήτων σε Κοζάνη και Φλώρινα, δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη για το πότε θα διατεθεί ο ηλεκτρικός χώρος για να προχωρήσουν αυτά τα έργα.

Ο Στέλιος Ψωμάς αναφέρθηκε στις ευκαιρίες που ανοίγονται για τη Δυτική Μακεδονία με το νέο πρόγραμμα «Απόλλων», το οποίο προβλέπει τη δημιουργία μιας ενεργειακής κοινότητας σε καθεμία από τις 13 Περιφέρειες της χώρας έτσι ώστε οι ΟΤΑ Α’ και Β’ βαθμού, αλλά και οι ΔΕΥΑ και ΤΟΕΒ να παίρνουν δωρεάν το 50% της ενέργειας που καταναλώνουν.

Εκτίμησε επίσης ότι κάτι τέτοιο απαιτεί επενδύσεις της τάξης των 35 εκατ. ευρώ για την αυτοπαραγωγή στη Δ. Μακεδονία, με τη λογική ότι θα χρησιμοποιηθούν αδειοδοτικά ώριμα έργα που διαθέτουν ήδη όρους σύνδεσης.

Σε εθνικό επίπεδο, παρά το γεγονός ότι η Ελλάδα είναι από τις πρωτοπόρους στην ΕΕ-27 στις ενεργειακές κοινότητες, η πραγματικότητα φέρνει στην επιφάνεια σειρά προβλημάτων, όπως το ζήτημα της επάρκειας του ηλεκτρικού χώρου και κυρίως το γεγονός ότι το 90% εξ αυτών αφορούν έργα φωτοβολταϊκών προς πώληση ενέργειας και όχι προς ιδιοκατανάλωση.

Φυσικά, αυτό δεν συνάδει με το πνεύμα της συνεργατικότητας που διαπνέει τις ενεργειακές κοινότητες.

«Η ενεργειακή δημοκρατία δεν είναι σχήμα λόγου», τόνισε ο κ. Ψωμάς, προσθέτοντας ότι πρέπει να βρεθούν λύσεις, όπως ο ΔΕΔΔΗΕ να απελευθερώσει ακόμα περισσότερο ενεργειακό χώρο, να εξασφαλιστεί χρηματοδοτική στήριξη από το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης για τη σύσταση νέων ενεργειακών κοινοτήτων και να επιταχυνθούν οι διαδικασίες σε όλα τα επίπεδα.

Μόνο με αυτόν τον τρόπο, θα μπορέσουν οι πολίτες να συμμετάσχουν έμπρακτα και να απολαύσουν τα οφέλη της ενεργειακής μετάβασης, διασφαλίζοντας την ενέργεια που χρειάζεται το σπίτι ή η επιχείρησή τους με λογική τιμή και καθαρό τρόπο.

Kατά τη διάρκεια του podcast τοποθετήθηκε και ο Περιφερειάρχης Δυτικής Μακεδονίας, Γιώργος Αμανατίδης, ο οποίος αποκάλυψε το σχέδιο για να ενοποιηθούν σε μία οι δύο ανενεργές ενεργειακές κοινότητες της περιοχής και το γεγονός ότι δεν έχει αξιοποιηθεί ακόμα η σχετική χρηματοδότηση από το Πράσινο Ταμείο· όπως επίσης και ο αντιπρόεδρος του Δικτύου Ενεργειακών Δήμων, Λευτέρης Ιωαννίδης, ο οποίος έκανε λόγο για έλλειψη πολιτικής προτεραιότητας σε εθνικό και τοπικό επίπεδο αναφορικά με θέματα ενεργειακής μετάβασης.

To podcast δημοσιεύθηκε την Tρίτη 28 Μαΐου 2024 και μπορείτε να το ακούσετε πατώντας εδώ.