Αυτός ο 5ος γύρος αξιολόγησης ασχολείται με την πρόληψη της διαφθοράς και την προώθηση της ακεραιότητας στις κεντρικές κυβερνήσεις, σε επίπεδο ανώτατων εκτελεστικών λειτουργιών και στις υπηρεσίες επιβολής του νόμου.
Οι διαδικασίες αξιολόγησης της GRECO περιλαμβάνουν τη συλλογή πληροφοριών, επισκέψεις σε χώρες για συζητήσεις με εγχώριους βασικούς παράγοντες και σύνταξη εκθέσεων αξιολόγησης συστάσεις προς τις αξιολογούμενες χώρες προκειμένου να βελτιωθεί το επίπεδο συμμόρφωσής τους με τις υπό εξέταση διατάξεις.
Μέχρι στιγμής η GRECO έχει ξεκινήσει πέντε γύρους αξιολόγησης που ασχολούνται ως επί το πλείστον με την ανεξαρτησία των φορέων που ασχολούνται με την πρόληψη και την καταπολέμηση της διαφθοράς, τη δημόσια διοίκηση και τη διαφθορά (ελεγκτικά συστήματα, συγκρούσεις συμφερόντων) τη διαφάνεια όσον αφορά τη διαφθορά, την οικονομική νομοθεσία για την καταπολέμηση της διαφθοράς, τις σχέσεις μεταξύ διαφθοράς, οργανωμένου εγκλήματος και μαύρου χρήματος, τη χρηματοδότηση των κομμάτων, τις συγκρούσεις συμφερόντων και πολλά άλλα.
Ο Διευθυντής του Vouliwatch, Στέφανος Λουκόπουλος, συμμετείχε στην κλειστή συνάντηση που πραγματοποιήθηκε παρουσία αντιπροσώπων της GRECO και, κατά την εισήγησή του, έθιξε μεταξύ άλλων τα ακόλουθα ζητήματα διαφάνειας:
1. Έργo Επιτροπής Ελέγχου της Βουλής για Πόθεν Έσχες και Οικονομικά των Κομμάτων
• Πολύκροτη υπόθεση των οικονομικών των κομμάτων, κατά την οποία αποκαλύφθηκε ότι σχεδόν όλα τα κόμματα παρανομούσαν και η επιτροπή αρνούνταν να δημοσιοποιήσει αναλυτικά στοιχεία αλλά και να επιβάλει κυρώσεις καλύπτοντας έτσι τα πολιτικά κόμματα .
• «Άσχετη τροπολογία της τελευταίας στιγμής» η οποία δεν καθιστά πλέον υποχρεωτική την άρση του τραπεζικού απορρήτου από την Επιτροπή κατά τον έλεγχο των τραπεζικών λογαριασμών που συνδέονται με τα πόθεν έσχες.
2. Βουλή
• Μη τήρηση μητρώου δώρων, παρά το γεγονός ότι ο Κώδικας Δεοντολογίας της Βουλής προβλέπει.
• Lobbying: Δεν υπάρχει καμία απολύτως πρόβλεψη για το lobbying. Αντιθέτως, σε κοινοβουλευτικό επίπεδο συγχέεται με τον όρο «σύγκρουση συμφερόντων», σε αντίθεση με όσα ισχυρίστηκε η Βουλή κατά τον 4ο γύρο αξιολόγησης.
• Τροπολογίες της τελευταίας στιγμής: Αυτό το φαινόμενο επιδεινώθηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας σε περιπτώσεις ψηφοφοριών νομοσχεδίων με τη διαδικασία του κατεπείγοντος.
3. Δικαίωμα πρόσβασης σε πληροφορίες
Δεν υπάρχουν ιδρύματα ή υπηρεσίες δημόσιας διοίκησης που να είναι αφιερωμένα στην υπεράσπιση ή τη διευκόλυνση του δικαιώματος πρόσβασης σε πληροφορίες. Οι δημόσιοι υπάλληλοι στερούνται κατάρτισης και συχνά δεν γνωρίζουν καν το συνταγματικό δικαίωμα πρόσβασης σε πληροφορίες ή τα καθήκοντά τους που απορρέουν από αυτό.
4. Σύγκρουση συμφερόντων
Αναφορά σε περιπτώσεις όπου πρόσωπα συμφερόντων του ιδιωτικού τομέα ή γνωστών πολιτικών κύκλων διορίστηκαν σε καίριες θέσεις ευθύνης στην Κυβέρνηση.
5. Εθνική Αρχή Διαφάνειας
• Η σύσταση της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας πρακτικά κατήργησε (πριν από την ολοκλήρωση της πενταετούς θητείας της- όπως προβλέπεται από το Σύνταγμα) την ανεξάρτητη Αρχή του Γενικού Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης που ερευνούσε μια σειρά οικονομικών σκανδάλων στα οποία εμπλέκονται δημόσιοι φορείς και αξιωματούχοι που είτε κακοδιαχειρίζονταν σημαντικά ποσά δημόσιων πόρων ή ήταν αποδέκτες δωροδοκίας (πχ. το σκάνδαλο Novartis ή το σκάνδαλο του Ελληνικού Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων/ ΚΕΕΛΠΝΟ). Το εν λόγω σώμα απορροφήθηκε από την Εθνική Αρχή Διαφάνειας, αποδυναμώθηκε σημαντικά και οι προαναφερθείσες έρευνες σταμάτησαν.
• Από την ίδρυσή της και την έναρξη λειτουργίας της, η Εθνική Αρχή Διαφάνειας επικεντρώνει τις προσπάθειές της και τους πόρους της κυρίως στην εφαρμογή της νομοθεσίας για την απαγόρευση του καπνίσματος και στην παρακολούθηση του βαθμού εφαρμογής των μέτρων που σχετίζονται με τον COVID19. Ταυτόχρονα, αρνήθηκε να επεξεργαστεί την προσφυγή μας σχετικά με τη διοικητική σιωπή στο αίτημα κατάθεσης εγγράφων και πρόσβασης στη δημόσια πληροφορία σχετικά με την περίφημη «Λίστα Πέτσα».
Ελευθερία των μέσων ενημέρωσης
• Υποβολή της ΕΡΤ και του ΑΠΕ υπό τον άμεσο έλεγχο και την επίβλεψη του πρωθυπουργικού γραφείου και στον διορισμό του πρώην διευθυντή του γραφείου Τύπου του κ. Μητσοτάκη, του κ. Κωνσταντίνου Ζούλα, ως επικεφαλής της ΕΡΤ .
• Υπερψήφιση νομοσχεδίου που δεν καθιστά πλέον υποχρεωτικό για τα ΜΜΕ να υποβάλλουν δηλώσεις περιουσιακών στοιχείων. Εξηγήθηκε πως οι καναλάρχες στην Ελλάδα είναι ως επί το πλείστον ιδιοκτήτες πλοίων με ισχυρούς δεσμούς – συχνά οικογενειακούς – με τα κόμματα εξουσίας.
• Υπόθεση της «Λίστας Πέτσα».
Θυμίζουμε την καμπάνια του Vouliwatch για την πρόσβαση στην αναλυτική λίστα των ποσών που διαμοιράστηκαν στα ΜΜΕ και – κυρίως – τα κριτήρια αυτής της επιλογής. Το Vouliwatch έχει πλέον προσφύγει στη Δικαιοσύνη και η υπόθεσή μας αναμένεται να εκδικαστεί τον Οκτώβριο. Διαβάστε αναλυτικά εδώ.
Συνεχίζουμε δυναμικά τον αγώνα μας για διαφάνεια και λογοδοσία, αντικειμενικά, αμερόληπτα, ενημερωμένα.