Οι ΠΡΑΣΙΝΟΙ-ΑΛΛΗΛΕΓΥΗ επισημαίνουμε ότι στις 11 Σεπτεμβρίου 2019 τέθηκε σε διαβούλευση ένα πολύ σοβαρό σχέδιο νόμου, το “Αναπτυξιακό Πολυνομοσχέδιο”, για διάστημα 6 μόνο ημερών αν και είναι 107 σελίδων αλλά αφορά σαφώς το περιβάλλον, την οικονομία αλλά και την διάθεση δημόσιου χρήματος:
6 ημέρες για να «συζητηθεί» ένα τόσο σοβαρό θέμα μέσω ηλεκτρονικής διαβούλευσης (που δεν ξέρουμε αν λαμβάνονται καν υπόψη τα σχόλια ή οι προτάσεις και παρατηρήσεις) μάλλον υποτιμά τη δημοκρατία και απαξιώνει την έννοια διαβούλευση.
Το κυρίαρχο αυτού του νομοσχεδίου είναι ότι στοχεύει στην “Προσέλκυση Στρατηγικών Επενδύσεων” (αλλά που αυτές όπως προσδιορίζονται είναι οι πιο ξεπερασμένες και βρώμικες) και πώς προσπαθεί να διαμορφώσει το μοντέλο ανάπτυξης με δημόσιο χρήμα και απορρύθμιση των περιβαλλοντικών και κοινωνικών κανόνων.
Οι ΠΡΑΣΙΝΟΙ-ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ καλούμε την κυβέρνηση να αποσύρει το νομοσχέδιο και να ανοίξει ένα ειλικρινή, σοβαρό και δομημένο διάλογο με όλους τους φορείς (οικονομικούς, κοινωνικούς, περιβαλλοντικούς, επιστημονικούς κ.ά.), ώστε πριν επιλεγούν τα εργαλεία στήριξης (οικονομικά, διαρθρωτικά, κρατικών επιδοτήσεων κ.ά.) να διαμορφωθεί πρώτα μια νέα πρόταση για το παραγωγικό και καταναλωτικό μοντέλο της χώρας, λαμβάνοντας υπόψη τις κοινωνικές ανάγκες, την κρίση που βιώσαμε και συνεχίζουμε να βιώνουμε, την κλιματική και οικολογική κατάρρευση, τις οικονομικές – παραγωγικές δυνατότητες της χώρας με βάση την υπάρχουσα τεχνολογία και έρευνα, τις τάσεις που επικρατούν σε παγκόσμιο επίπεδο, τις ευκαιρίες για θέσεις εργασίες που μπορούν να δημιουργηθούν σε τομείς με σημαντική οικολογική και κοινωνική προστιθέμενη εργασία.
Η επιστροφή σε ξεπερασμένα μοντέλα ανάπτυξης που συνέβαλαν ή και οδήγησαν στις πολύπλευρες κρίσεις, όταν μάλιστα προβλέπεται και ισχυρή δημόσια / κρατική χρηματοδότησή τους κι απορρύθμιση του ευρωπαϊκού περιβαλλοντικού και κοινωνικού κεκτημένου, δεν είναι αυτό που χρειάζεται σήμερα η χώρα. Αυτό δεν είναι “μεταρρύθμιση”, είναι “απορρύθμιση” και επιστροφή σε ένα αποτυχημένο παρελθόν, σε μια εποχή μάλιστα που γίνεται κατανοητό ότι οι περιβαλλοντικοί και κοινωνικοί κανόνες μας προστατεύουν και από μεγάλες οικονομικές κρίσεις.
Αναλυτικά η κριτική μας σε σχέση με το “Αναπτυξιακό Πολυνομοσχέδιο”
Δύο είναι τα πολύ σοβαρά ζητήματα σε σχέση με αυτό το νομοσχέδιο:
– Διαβούλευση για ένα τόσο σοβαρό θέμα μέσα σε μόλις 6 μέρες είναι πολιτικά ανήθικο αλλά και παραβιάζει – το γνωρίζει η κυβέρνηση, είμαστε σίγουροι – τον μόλις ψηφισθέντα νόμο για το “επιτελικό κράτος” που προβλέπει ότι ελάχιστος χρόνος διαβούλευσης είναι οι δύο εβδομάδες: “Ο Υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων, κ. Σπυρίδων – Άδωνις Γεωργιάδης θέτει από σήμερα 11 Σεπτεμβρίου 2019, ημέρα Τετάρτη και ώρα 20:00 σε δημόσια ηλεκτρονική διαβούλευση, το σχέδιο νόμου «Αναπτυξιακό Πολυνομοσχέδιο». Στο πλαίσιο αυτό καλείται να συμμετάσχει στη δημόσια διαβούλευση κάθε κοινωνικός εταίρος και κάθε ενδιαφερόμενος, καταθέτοντας τις προτάσεις του για την όποια βελτίωση των διατάξεων του ανωτέρω νομοθετήματος. Η διαβούλευση θα διαρκέσει μέχρι τις 17/9/2019, ημέρα Τρίτη και ώρα 20:00”. Η νέα κυβέρνηση υιοθετεί μια κακή συνήθεια, όπως έκαναν και οι προηγούμενες, παραβιάζει με διάφορες δικαιολογίες την ανάγκη η κάθε νομοθεσία να είναι αποτέλεσμα ώριμου και ουσιαστικού, όχι προσχηματικού διαλόγου. Ακόμα, όμως, κι αν προβλέπονταν 2 εβδομάδες διαβούλευσης μέσω του ίντερνετ, αυτό δεν θα ήταν αρκετό γιατί το νομοσχέδιο αφορά σε επιλογές και όρους για τις επενδύσεις, την παραγωγή και την κατανάλωση που θα επηρεάσουν μακροχρόνια την οικονομία, την κοινωνία, το περιβάλλον, την εργασία σε μια χώρα που βίωσε και συνεχίζει να βιώνει μια πολύπλευρη κρίση ως αποτέλεσμα του παραγωγικού της μοντέλου και της κατάρρευσής του.
– Νομοθετικές διαδικασίες εξπρές για τόσο σοβαρά θέματα, συνήθως υποκρύπτουν ρυθμίσεις (ίσως και φωτογραφικές, ή σε κάθε περίπτωση χαριστικές) τις οποίες δεν θα πρέπει να προλάβει να συνειδητοποιήσει τόσο ο νομοθέτης όσο και οι πολίτες και οι φορείς. Και πραγματικά το νομοσχέδιο με προκλητικό τρόπο απορυθμίζει όλο το περιβαλλοντικό και σύγχρονο οικονομικό πλαίσιο καθώς και υποχρεώσεις που προκύπτουν από διεθνείς συμφωνίες ή ευρωπαϊκές στρατηγικές και πολιτικές (για παράδειγμα ξεπερνάει ως “γραφειοκρατικά εμπόδια” προβλέψεις της περιβαλλοντικής νομοθεσίας αρκεί να το αποφασίζει ο υπουργός στο όνομα του “εθνικού συμφέροντος” και της “ανάπτυξης”). Ακόμα χειρότερα, περιλαμβάνει ρυθμίσεις που στηρίζουν με δημόσιο χρήμα δραστηριότητες που είναι προβληματικές για το περιβάλλον και το κλίμα, γενικότερα δραστηριότητες που πλέον είναι ή πρέπει να είναι σε φάση μετασχηματισμού ή εξάλειψής τους.
Ποιο είναι το αναπτυξιακό μοντέλο που χρειαζόμαστε σήμερα;
Το αναπτυξιακό νομοσχέδιο προωθεί ένα καταστροφικό για την οικονομία και την κοινωνία μοντέλο ανάπτυξης, δεν είναι προβληματικό μόνο ως προς το περιβάλλον και το κλίμα. Εντάξει δεν πήραμε και πολύ στα σοβαρά αυτά που έλεγε ο πρωθυπουργός για δήθεν “ανάπτυξη που προστατεύει το περιβάλλον”. Όλοι οι πολιτικοί έμαθαν καλά το μάθημά τους, μιλάνε λες και είναι “πράσινοι”, αλλά δυστυχώς εφαρμόζουν την πιο γκρίζα πολιτική στην πράξη. Περιμέναμε, όμως, ότι θα είχαν μάθει κάτι από την ελληνική τραγωδία των τελευταίων 20 χρόνων (χρηματιστήριο, φούσκα ακινήτων, καταστροφικό μοντέλο τουρισμού, κρατικοδίαιτη επιχειρηματικότητα, φωτογραφικές διατάξεις και σπατάλη δημόσιου χρήματος, Ολυμπιακοί Αγώνες, λιγνιτικές μονάδες κ.ά.).
Ένα τόσο σοβαρό θέμα όπως το πολυνομοσχέδιο για την “ανάπτυξη” που περιλαμβάνει πολλές ρυθμίσεις και για διαφορετικούς τομείς (όπως ομολογεί και ο τίτλος του) που σχετίζονται με το μοντέλο ανάπτυξης, ένα θέμα που απασχολεί διεθνείς οργανισμούς, την Ευρωπαϊκή Ένωση και το Ευρωκοινοβούλιο, που είναι πεδίο πολιτικής αντιπαράθεσης και σύγκρουσης διαφορετικών οικονομικών και παραγωγικών επιλογών, που είναι στο κέντρο των ανησυχιών της κοινωνίας των πολιτών, δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται σαν ξεπέταγμα.
Ακόμα και αν δεν είχαμε βιώσει τις συνέπειες του προβληματικού παραγωγικού και καταναλωτικού μοντέλου στη χώρα μας, η κλιματική αλλαγή θέτει σε νέα βάση τη συζήτηση και τις πολιτικές για την οικονομία, την ανάπτυξη, τις επενδύσεις. Εδώ και πολλά χρόνια ολόκληροι τομείς της οικονομίας μεταβαίνουν σε άλλη κατεύθυνση, αλλάζουν, υπό την επίδραση της τεχνολογίας, της κλιματικής και οικολογικής κρίσης, των νέων αξιών και συμπεριφοράς των πολιτών. Η κατάρρευση του κλίματος μας υποχρεώνει, όμως, να αλλάξουμε ριζικά και με γρήγορους ρυθμούς την σημερινή οικονομία και το παραγωγικό μοντέλο που απειλεί πλέον τον ίδιο τον πολιτισμό και την επιβίωσή μας.
Φαίνεται ότι και η νέα κυβέρνηση αδυνατεί να αντιληφθεί, τις αλλαγές που συντελούνται, ώστε να μπορέσει να διαμορφώσει μια νέα στρατηγική. Ο πρωθυπουργός υποτίθεται ότι συμφώνησε με την γερμανίδα καγκελάριο Α. Μέρκελ να συνεργαστούν οι δύο χώρες στη βάση ενός πράσινου οικονομικού σχεδίου, με δεδομένο ότι η χώρα έχει μείνει πολύ πίσω στον πράσινο μετασχηματισμό της οικονομίας της. Θυμίζουμε, επίσης, ότι μόλις πρόσφατα η νέα πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Κομισιόν), η Ursula von der Leyen, δήλωσε: “Θέλουμε ένα Ευρωπαϊκό Πράσινο Συμβόλαιο να γίνει ένα ευρωπαϊκό σήμα κατατεθέν. Στο κέντρο του European Green Deal είναι η δέσμευσή μας να γίνουμε η πρώτη ήπειρος κλιματικά – ουδέτερη (που δεν επηρεάζει το κλίμα). Είναι, επίσης, μια υποχρεωτική μακροχρόνια οικονομική επιλογή: αυτοί που δρουν πρώτοι και πιο γρήγορα θα είναι αυτοί που αρπάζουν τις ευκαιρίες που πηγάζουν από μια οικολογική μετάβαση (ΣΣ σε ένα διαφορετικό, πιο οικολογικό, οικονομικό μοντέλο).”
Δεν μπορεί κυβέρνηση και αντιπολίτευση να μιλάνε για την κλιματική αλλαγή και την ανάγκη για πράσινη οικονομία και την ίδια στιγμή να υποστηρίζουν με τα έργα τους ότι πιο ξεπερασμένο σε οικονομικό επίπεδο αλλά και επικίνδυνο για την επιβίωσή μας.
Η χώρα χρειάζεται ένα διαφορετικό παραγωγικό – οικονομικό μοντέλο
Θα περιμέναμε να δούμε μια ισχυρή πρόταση για τα συγκριτικά μας πλεονεκτήματα (πχ οικολογική γεωργία, ηλιακή βιομηχανία, βιοκλιματική αρχιτεκτονική, πράσινη χημεία, κυκλική οικονομία, βιώσιμα μοντέλα τουρισμού κ.ά.) ώστε οι νέοι άνθρωποι, οι μικρομεσαίες και κοινωνικές επιχειρήσεις να έχουν πρόσβαση σε εργαλεία που θα τους βοηθήσουν να αναπτύξουν πρωτοβουλίες στη βάση ενός νέου, πράσινου μοντέλου για την οικονομία και την εργασία.
Αντί για αυτό βλέπουμε πρόβλεψη για σοβαρή κρατική χρηματοδότηση οικονομικών τομέων από τους οποίους αποσύρουν τα κεφάλαια και τις μετοχές μεγάλες επιχειρήσεις, τράπεζες, πανεπιστήμια, εκκλησίες, κοινωνικοί φορείς, ασφαλιστικά ταμεία, στο πλαίσιο μια μεγάλης μετακίνησης των επενδυτικών κεφαλαίων (divest) από βρώμικες δραστηριότητες προς πιο πράσινες.
Όχι κρατική χρηματοδότηση βρόμικων τομέων της οικονομίας που συρρικνώνονται
Στις νέες συνθήκες που διαμορφώνονται υπάρχουν τομείς που καταρρέουν, αλλά και τομείς που ανθούν. Η κυβέρνηση επιλέγει να στηρίξει τους προβληματικούς τομείς και τους λίγους μεγάλους ομίλους, αντί να δημιουργήσει γόνιμο έδαφος για χιλιάδες μικρές και μεγαλύτερες επενδύσεις που ανταποκρίνονται στις σημερινές κοινωνικές και περιβαλλοντικές / κλιματικές ανάγκες. Η επιλογή της είναι εντελώς άστοχη.
Το νομοσχέδιο προβλέπει – και μάλιστα με άμεση εμπλοκή του υπουργού – σημαντική κρατική ενίσχυση / δημόσια χρηματοδότηση για μεγάλες επιχειρήσεις που είχαν …υποσχεθεί ότι θα φέρουν πολύ χρήμα στη χώρα. Για παράδειγμα, πολλοί προσπαθούν να μας πείσουν ότι με τις εξορύξεις υδρογονανθράκων ή χρυσού ή με την κατασκευή ουρανοξυστών και καζίνο στο Ελληνικό θα γίνουμε όλοι πλούσιοι, κάτι σαν Σαουδάραβες, και θα δημιουργηθούν “πολλές και καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας”. Το νομοσχέδιο, όμως, προβλέπει κρατική – δηλαδή δημόσια – επιδότηση των σχετικών δραστηριοτήτων. Μα αν έρθει τόσο χρήμα στα δημόσια ταμεία από τις “επενδύσεις” αυτές, γιατί χρειάζεται – και μάλιστα πριν έρθουν τα χρήματα στο ταμείο -, να επιδοτηθούν αυτές με χρήματα που προέρχονται από το (προβληματικό έτσι κι αλλιώς) δημόσιο ταμείο μας, ούτε καν από ευρωπαϊκά προγράμματα;
Είναι παράλογο εμείς μια χώρα με αδύναμη οικονομία, μεγάλο δημόσιο και ιδιωτικό χρέος και βαριά φορολογία (χωρίς ανταποδοτικότητα μάλιστα) να διαθέσουμε δημόσιο χρήμα για δραστηριότητες που δεν μπορούν να βρουν εύκολα χρηματοδότηση από διεθνείς τράπεζες (πχ εξορύξεις πετρελαίου) ή από το χρηματιστήριο (πχ εξορύξεις χρυσού, μετάλλων κ.ά.).
Ναι σε χρηματο-οικονομικά εργαλεία για χιλιάδες μικρομεσαίους, κοινωνικές επιχειρήσεις και νέους/νες για πράσινες κοινωνικές επενδύσεις
Είναι τραγικό, ότι αυτές οι άστοχες ρυθμίσεις γίνονται την ίδια στιγμή που δεν έχουν εύκολα πρόσβαση σε δημόσια χρηματοδότηση ένας/μια νέος/α που θέλει να ξεκινήσει τη δική του/της επιχείρηση ή μια μικρομεσαία ή κοινωνική επιχείρηση για επενδύσεις. Οι ΠΡΑΣΙΝΟΙ-ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ έχουμε συγκεκριμένες προτάσεις για την αλλαγή του φορολογικού μοντέλου και του προγράμματος κρατικών ενισχύσεων ώστε να ευνοηθεί με κίνητρα η στροφή στις επενδύσεις που χρειάζεται η χώρα για την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής, την δημιουργία εκατοντάδων χιλιάδων νέων θέσεων εργασίας σε κοινωνικά υπεύθυνους και πράσινους τομείς, που έτσι κι αλλιώς χρειαζόμαστε άμεσα.
Από πολύ νωρίς η κυβέρνηση δείχνει ένα πρόσωπο αλαζονικό
Το ξεκίνησε ως «ήταν έτοιμη από καιρό και βιάζονταν» γι’ αυτό δεν σέβονταν χρόνους και διαδικασίες, αλλά τώρα αποδεικνύεται με τις συνεχείς επαναλήψεις του ίδιου “στυλ” ότι είναι μοντέλο διακυβέρνησης που εκπέμπει αλαζονεία και έλλειψη δημοκρατικής ευαισθησίας. Τόσο σοβαρά θέματα δεν ξεπετάγονται έτσι πρόχειρα. Εξάλλου αμφιβάλουμε αν οι πολίτες κατάλαβαν ότι η ΝΔ υπόσχονταν ένα παρόμοιο μοντέλο κρατικών ενισχύσεων και απορρύθμισης, δεν νομίζουμε ότι την ψήφισαν για να υλοποιήσει μια τέτοια πολιτική. Πουθενά στο πρόγραμμα που δημοσίευσε η ΝΔ προεκλογικά δεν αναφέρει απορρύθμιση των περιβαλλοντικών κανόνων και ενίσχυση με δημόσιο χρήμα επιβλαβών δραστηριοτήτων που θα πραγματοποιηθούν μάλιστα από πολυεθνικές επιχειρήσεις.
Σε κάθε περίπτωση θυμίζουμε στην κυβέρνηση ότι έχει μια πλειοψηφία σε έδρες που της έδωσε ο εκλογικός νόμος (μπόνους 50 εδρών), δεν έχει πλειοψηφία μέσα στην κοινωνία. Λαμβάνοντας υπόψη το σύνολο των ψηφοφόρων, η κυβέρνηση έχει λάβει ποσοστό κοντά στο 20%, άρα δεν έχει δικαίωμα να ισχυρίζεται ότι οι πολίτες την εξουσιοδότησαν για παρόμοιες ρυθμίσεις και να συμπεριφέρεται απολυταρχικά και προκλητικά. Ναι η κοινωνία θέλει αναζωογόνηση της οικονομίας, δημιουργία θέσεων εργασίας αλλά δεν νομίζουμε ότι συμφωνεί να χρηματοδοτούνται καταστροφικές επενδύσεις με δημόσιο χρήμα το οποίο θα εισρέει στα ταμεία από την αφαίμαξη σκληρά δοκιμαζόμενων πολιτών, που δεν έχουν καν τη δυνατότητα να έχουν πρόσβαση σε μικρο-δάνεια για δικές τους επενδυτικές δραστηριότητες.
Η επικοινωνία δεν μπορεί να ξεγελάει πολλούς για πολύ καιρό
Η κυβέρνηση δημιούργησε μια «γερή» επικοινωνιακή ομάδα. Όμως πρέπει να έχει στο μυαλό της ότι καλή η επικοινωνία αλλά δεν μπορεί για πολύ καιρό να ξεγελάει πολλούς. Το βίωσαν όλες οι προηγούμενες κυβερνήσεις.
Οι αποφάσεις για τόσο κρίσιμα θέματα δεν μπορεί να είναι υπόθεση της κυβέρνησης ή των κομμάτων. Μας αφορά και δεν πρόκειται να παραμείνουμε αμέτοχοι στις επιλογές.
Για ενημέρωση:
Βασικοί άξονες του υπό διαβούλευση νομοσχεδίου: http://www.opengov.gr/ypoian/wp-content/uploads/2019/09/sxedio_nomoy.pdf
1) Προσέλκυση Στρατηγικών Επενδύσεων
2) Έλεγχος Επενδυτικών Σχεδίων και Πιστοποίηση Ολοκλήρωσης και Έναρξης της Παραγωγικής Λειτουργίας Επενδύσεων των ν. 4399/2016, 3908/2011, 3299/2004 και 2601/1998
3) Δημιουργία ενιαίου ψηφιακού χάρτη προκειμένου να υπάρχει δημόσια και δωρεάν πρόσβαση από το κοινό στα γεωχωρικά δεδομένα
4) Συγκρότηση Εθνικού Μητρώου Υποδομών, στο οποίο θα περιλαμβάνονται όλες οι υποδομές και τα κτίρια που ανήκουν ή βρίσκονται υπό τη διαχείριση φορέων του δημόσιου τομέα
5) Διατάξεις βελτίωσης της λειτουργίας των επιχειρηματικών πάρκων
6) Διατάξεις για την απλοποίηση της αδειοδότησης των βιομηχανικών δραστηριοτήτων
7) Απλοποίηση του θεσμικού πλαισίου για την άσκηση οικονομικής δραστηριότητας
8) Διατάξεις για την τροποποίηση ελέγχου και εποπτείας της αγοράς
9) Διατάξεις σχετικές με την αδειοδότηση και τον έλεγχο κατασκευών κεραιών στην ξηρά
10) Διατάξεις για τις ηλεκτρονικές επικοινωνίες
11) Θέσπιση εθνικού προγράμματος απλούστευσης διαδικασιών
12) Οργανωτικά θέματα του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης
13) Εργασιακά θέματα και ατομικές εργασιακές σχέσεις
14) Μέτρα για την αντιμετώπιση της αδήλωτης εργασίας
15) Ασφαλιστικές διατάξεις
16) Διατάξεις σχετικές με παρεμβάσεις στη Δικαιοσύνη
17) Διατάξεις σχετικά με την απλοποίηση διαδικασιών ΓΕΜΗ
18) Διατάξεις σχετικά με τις δημόσιες συμβάσεις
19) Ελληνική εταιρεία επενδύσεων και εξωτερικού εμπορίου Α.Ε. και
20) Λοιπές διατάξεις