του Χάρη Κουγιουμτζόπουλου
δημοσιογράφου τοπικής αυτοδιοίκησης,
μέλους της Επιτροπής Επικοινωνίας των Πράσινων
Οι Διεθνείς Κατευθυντήριες Αρχές για την Τεχνητή Νοημοσύνη και ο εθελοντικός Κώδικας Δεοντολογίας για προγραμματιστές τεχνητής νοημοσύνης σε συνέχεια των προτάσεων της ιαπωνικής προεδρίας «Hiroshima AI Process» G7 το 2023 θα συμπληρώσουν, σε διεθνές επίπεδο, τους νομικά δεσμευτικούς κανόνες που οριστικοποιούν επί του παρόντος οι συννομοθέτες της ΕΕ βάσει του νόμου της ΕΕ για την τεχνητή νοημοσύνη.
Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ουσιαστικά εξέφρασε την ανησυχία της και την ατολμία του οργάνου όταν έκανε αυτήν την δήλωση συμφωνίας με την απόφαση των ηγετών της G7.
Διότι η Τεχνητή Νοημοσύνη αποτελεί την μεγαλύτερη απειλή όλων των αιώνων για την ανθρωπότητα. Ο άνθρωπος παραχωρεί τον έλεγχο της νοημοσύνης του. Σε αντάλλαγμα των τεράστιων δυνατοτήτων που του δίνει η Τεχνητή Νοημοσύνη, της παραχωρεί τον έλεγχο.
Και αυτό το γνωρίζουν πολύ καλά πια οι πολιτικοί άρχοντες. Ήδη έχουμε πολλές αποδείξεις και ειδικά στην ενημέρωση, στην λαϊκή ετυμηγορία και στην διαδικασία των εκλογών, στην διαμόρφωση της κοινής γνώμης, στις πολιτικές αποφάσεις και στην νέα πραγματικότητα του idiocracy όπου μια αμερικάνικη φαρσοκωμωδία μετατρέπεται σε πραγματικότητα και ο πολίτης λαμβάνει αποφάσεις εναντίον όπως διαπιστώνει το Stanfort
Πριν από ένα μήνα περίπου πραγματοποιήθηκε συνάντηση κεκλεισμένων των θυρών με πάνω από 20 κορυφαία ονόματα τεχνολογικών κολοσσών, μεταξύ των οποίων ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ της Meta (δηλαδή της ιδιοκτήτριας εταιρείας του Facebook), ο Ίλον Μασκ της Tesla και της πλατφμόρμας X (δηλαδή του πρώην Twitter) καθώς και ο ιδρυτής και πρώην CEO της Microsoft Μπιλ Γκέιτς. Η συνάντηση πραγματοποιήθηκε στο Καπιτώλιο υπό τον επικεφαλής της πλειοψηφίας της Γερουσίας Τσακ Σούμερ προκειμένου να ετοιμαστεί διακομματική νομοθεσία εντός του επόμενου έτους που «θα ενθαρρύνει την ταχεία ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης αλλά και θα μετριάζει τους μεγαλύτερους κινδύνους της».
Όλοι είχαν εκφράσει δημοσίως την έντονη ανησυχία τους για την εξέλιξη του επιστημονικού αυτού επιτεύγματος και τις ανεξέλεγκτες επιπτώσεις του σε ένα άγνωστο τοπίο, όπου η ιδιωτική πρωτοβουλία δρα ανεξέλεγκτα.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση στις επίσημες ιστοσελίδες της επισημαίνει ότι: «η κακή χρήση της ΤΝ μπορεί να οδηγήσει στη λήψη μεροληπτικών αποφάσεων. Η ΤΝ μπορεί να έχει σοβαρό αντίκτυπο στο δικαίωμα της ιδιωτικής ζωής και της προστασίας των δεδομένων.
Μπορεί να αποτελέσει, επίσης, απειλή για τη δημοκρατία: η ΤΝ έχει ήδη κατηγορηθεί για τη δημιουργία διαδικτυακών “θαλάμων αντήχησης” (echo chambers) βάσει προγενέστερης διαδικτυακής συμπεριφοράς, την εμφάνιση περιεχομένου που αντιστοιχεί μόνο στις προτιμήσεις του χρήστη αντί για τη δημιουργία ενός περιβάλλοντος που να ενθαρρύνει τον πλουραλιστικό και ανοικτό δημόσιο διάλογο».
Η φον ντερ Λάιεν προειδοποίησε ότι η ΤΝ μπορεί να αποτελέσει απειλή και για τις Ευρωεκλογές και δήλωσε πως «τα πιθανά οφέλη της Τεχνητής Νοημοσύνης για τους πολίτες και την οικονομία είναι τεράστια. Ωστόσο, η επιτάχυνση της ικανότητας της τεχνητής νοημοσύνης φέρνει επίσης νέες προκλήσεις”. Η ΕΕ, που είναι ήδη πρωτοπόρος σε ρυθμιστικά θέματα με την AI Act, και συμβάλλει στη θωράκιση της τεχνητής νοημοσύνης σε παγκόσμιο επίπεδο και κάλεσε τους προγραμματιστές τεχνητής νοημοσύνης να υπογράψουν και να εφαρμόσουν αυτόν τον Κώδικα Δεοντολογίας το συντομότερο δυνατό. Εθελοντικά δηλαδή.
Ως μέρος της ψηφιακής στρατηγικής της, η ΕΕ θέλει να ρυθμίσει την τεχνητή νοημοσύνη (AI) για να εξασφαλίσει καλύτερες συνθήκες για την ανάπτυξη και τη χρήση αυτής της καινοτόμου τεχνολογίας. Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να αποφέρει πολλά οφέλη, όπως καλύτερη υγειονομική περίθαλψη, ασφαλέστερη και καθαρότερη μεταφορά, αποτελεσματικότερη παραγωγή, φθηνότερη και βιωσιμότερη ενέργεια.
Είναι όμως ικανή να καθορίσει αποφασιστικά και ανεξέλεγκτα την Δημοκρατία των Αλγορίθμων.
Η τεχνητή νοημοσύνη καθιστά τις μηχανές ικανές να ‘κατανοούν’ το περιβάλλον τους, να επιλύουν προβλήματα και να δρουν προς την επίτευξη ενός συγκεκριμένου στόχου. Ο υπολογιστής λαμβάνει δεδομένα (ήδη έτοιμα ή συλλεγμένα μέσω αισθητήρων, π.χ. κάμερας), τα επεξεργάζεται και ανταποκρίνεται βάσει αυτών.
Πρόκειται όμως για μια διαδικασία προγραμματισμένων επιλογών με πολλές πιθανότητες να μην είναι τέλεια καθορισμένες. Ήδη στα Social Media το ζούμε καθημερινά. Ο Αλγόριθμος μέσω της ΤΝ μας έχει κατατάξει και μας ορίζει ποιους φίλους και ποιες αναρτήσεις θα δούμε, εντελώς αυθαίρετα. Με βάση μια απλοϊκή λογική όπου ένας φανατικός Ολυμπιακός, λάτρης των αυτοκινήτων, δεν ενδιαφέρεται καθόλου για την σφαγή της Γάζας. Τα echo chambers.
Αυτό δημιουργεί τεράστιους κινδύνους και στην εξέλιξή του ακόμη μεγαλύτερους. Απομονώνει τα κοινά και μειώνει δραματικά τις πιθανότητες ανταλλαγής απόψεων και αλληλεπίδρασης της κοινής γνώμης με διαφορετικές αφετηρίες. Εμποδίζει τα νέα ρεύματα και τις νέες ιδέες που θα μπορούσαν να εμπνεύσουν την κοινωνία. Παγιώνει την απήχηση των πολιτικών δυνάμεων και απόψεων. Δημιουργεί ακόμη μεγαλύτερες προϋποθέσεις idiocracy καθώς απαλείφει εντελώς την πιθανότητα αναθεώρησης των απόψεων, ενώ αυξάνει δυσθεώρητα την δυνατότητα χειραγώγησης.
Ταυτόχρονα ισχυροποιεί αφάνταστα την ιδιωτική πρωτοβουλία χειραγώγησης της κοινής γνώμης αφαιρώντας κάθε έννοια δημόσιου διαλόγου και χώρου. Δημιουργεί στον πολίτη την ψευδαίσθηση (γιατί έτσι είναι ρυθμισμένος ο αλγόριθμος για εμπορικού σκοπούς) ότι βρίσκεται σε ένα δημόσιο χώρο, ενώ στην πραγματικότητα βρίσκεται σε ένα κλειστό ιδιωτικό εικονικό δωμάτιο.
Χαρακτηριστικό είναι το άρθρο της Stella Levantesi “Enemies of Society” στην εφημερίδα των Ευρωπαίων Πράσινων όπου αναφέρει ότι σειρά άρθρων σε Γερμανία, Βρετανία και Ιταλία στοχοποιεί τον Οικολογικό Ακτιβισμό και τον ταυτίζει με τον ριζοσπαστικό εξτρεμισμό, ακόμη και με την τρομοκρατική RAF του ’70 και του’80. Αυτές οι ομαδικές δημοσιεύσεις θα μπορούσαν πολύ εύκολα να επιφέρουν αποκλεισμό από τον αλγόριθμο των Social Media κάθε είδους πρόσκλησης για περιβαλλοντική κινητοποίηση ή και αρθρογραφίας ακόμη, εκλαμβάνοντας τις ως «πολιτικές μίσους» και παραβίασης της πολιτικής κοινότητας.
Αν και η υπόθεση έχει εξελιχθεί πολύ από τότε που γυρίστηκε, καλό είναι να δούμε όλοι την ταινία “The social dilemma” για να κατανοήσουμε καλύτερα την υπόθεση.
Η Τεχνητή Νοημοσύνη θα σημάνει σίγουρα το τέλος του Homo Sapiens. Όπως είναι και γνωστή πια η μορφή του Homo Digitalis.Το ερώτημα είναι πόσο βίαιο θα είναι το πέρασμα;