Τα στοιχεία της ΤτΕ προσγειώνουν τις υπερβολικές προσδοκίες για αύξηση “ρεκόρ” εσόδων από τον τουρισμό
Οι ΠΡΑΣΙΝΟΙ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ επισημαίνουμε ότι τα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα η Τράπεζα της Ελλάδος σχετικά με τα έσοδα από τον τουρισμό για το πρώτο 7μηνο του 2017, δεν επιβεβαιώνουν τις υπερβολικές προσδοκίες που είχε δημιουργήσει η κυβέρνηση αλλά και οι φορείς του τουρισμού για αύξηση “ρεκόρ” των εισπράξεων από τον τουρισμό. Όπως και σε άλλες περιπτώσεις, η μονοδιάστατη σκέψη που βασίζεται σε συνθήματα και ψευδαισθήσεις οδηγεί σε αποτυχίες που έχουν σημαντικές οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις. Οι προσδοκίες που υπήρχαν δεν βασίζονταν έτσι κι αλλιώς σε ανάλυση τάσεων και σχεδιασμό. Ο τουρισμός μπορεί και πρέπει να παίξει έναν ουσιαστικό ρόλο στην αναδιάρθρωση του ΑΕΠ της χώρας, στην αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου και στην έξοδο της χώρας από την πολύπλευρη κρίση, αλλά δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται ως η μαγική λύση για όλα τα προβλήματα της ελληνικής οικονομίας ούτε μπορεί να παραμείνει στο σημερινό κυρίαρχο μοντέλο.
Προσγείωση υπερβολικών προσδοκιών για αύξηση «ρεκόρ» εσόδων από τον τουρισμό
Οι εισπράξεις από τον τουρισμό τους πρώτους 7 μήνες του έτους είναι σχετικά αυξημένες και στο ύψος του 2015 αλλά δεν έχουν καμία σχέση με τις προσδοκίες που είχαν δημιουργήσει η κυβέρνηση και φορείς για τεράστια ώθηση στο ΑΕΠ και οι εισπράξεις μαμούθ που (υποτίθεται) θα μπάλωναν άλλα προβλήματα. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΤτΕ, τον Ιούλιο 2017 οι εισπράξεις από τον τουρισμό έφτασαν στα 2,925 δισ. ευρώ, έναντι 2,777 δισ. ευρώ τον Ιούλιο 2016, αύξηση δηλαδή κατά 148 εκατ. ευρώ σε σχέση με πέρσι. Συνολικά στο επτάμηνο Ιανουαρίου – Ιουλίου 2017, οι εισπράξεις από τον τουρισμό σύμφωνα με τα στοιχεία ανήλθαν στα 7,039 δισ. ευρώ, από 6,618 δισ. ευρώ στο αντίστοιχο χρονικό διάστημα 2016, μια αύξηση των εσόδων κατά 421 εκατ. Ευρώ. Παρά την αύξηση του αριθμού τουριστών, τα έσοδα παρέμειναν αυτό το 7μηνο σε επίπεδα χαμηλότερα σε σχέση με αυτά του 2015, όταν είχαν φτάσει τα 7,128 δις Ευρώ. Λόγω πολλών παραγόντων (πακέτα all inclusive, πληρωμές των συμβολαίων στο εξωτερικό, μεγάλες εκπτώσεις στα προσφερόμενα πακέτα για να προσελκυσθούν περισσότεροι τουρίστες, μείωση διαθέσιμων εισοδημάτων εργαζομένων σε πολλές χώρες, προσέλκυση τουριστών που αναζητούν χαμηλές τιμές) η μέση δαπάνη ανά επισκέπτη έχει μειωθεί κι άλλο, ακολουθώντας την τάση των τελευταίων χρόνων. Είναι σημαντικό ότι υπάρχουν αυτά τα έσοδα αλλά από μόνος του ο τουρισμός δεν πρόκειται να κάνει βιώσιμα τα οικονομικά της χώρας, με δεδομένο ότι έστω και μετά την κρίση το ΑΕΠ της χώρας είναι στα 174 δις Ευρώ ετησίως.
Επιβεβαιώνεται από τα στοιχεία, ότι χρειάζεται να επανεξεταστεί συνολικά το τουριστικό μοντέλο, να σταματήσουμε να επενδύουμε σε συνθήματα για επικοινωνιακούς λόγους, – που συχνά δεν έχουν σχέση με την πραγματικότητα – και, κυρίως, σε ένα μοντέλο που επιδιώκει να σπάει το ένα ρεκόρ μετά το άλλο σε αριθμό τουριστών. Χρειάζεται, στο πλαίσιο μιας γενικότερης αναζήτησης νέας στρατηγικής για την κοινωνικά και οικολογικά βιώσιμη και υπεύθυνη οικονομία και παραγωγή, να στραφούμε σε ένα ποιοτικό μοντέλο τουρισμού που θα στοχεύει σε καλύτερα έσοδα από λιγότερους τουρίστες και σε διαφοροποίηση των υπηρεσιών που προσφέρουμε ως χώρα. Και να κατανοήσουμε, με αφορμή τόσο τη ρύπανση στο Σαρωνικό όσο και τα πολύ ακραία καιρικά φαινόμενα σε πολλές περιοχές του πλανήτη (που συνδέονται όλο και περισσότερο με την κλιματική αλλαγή) πόσο ευάλωτος είναι ο τουρισμός σε περίπτωση υποβάθμισης του περιβάλλοντος κι ανατροπής του κλίματος.
Το τουριστικό μοντέλο δεν είναι ένα και μοναδικό
Για να είναι προς όφελος της χώρας, του περιβάλλοντος και της κοινωνίας ο τουρισμός πρέπει να ενισχύει την διατήρηση του περιβάλλοντος και των φυσικών πόρων καθώς και την οικολογική στροφή κι ανάπτυξη άλλων παραγωγικών δραστηριοτήτων. Δεν βοηθάει την οικονομία και την εξυγίανση των δημοσιονομικών μας αν οδηγεί μονομερώς σε αύξηση των εισαγωγών καταναλωτικών προϊόντων, σε αύξηση της πίεσης πάνω στα οικοσυστήματα και στους φυσικούς πόρους, σε αύξηση του κόστους ζωής για τους μόνιμους κατοίκους. Σήμερα, στο πλαίσιο μιας μονοδιάστατης σκέψης κρύβονται κάτω από το χαλί κοινωνικά, οικονομικά και περιβαλλοντικά προβλήματα που δημιουργούνται από το συγκεκριμένο μοντέλο τουρισμού στο οποίο επενδύουν άκριτα κυβερνήσεις και φορείς διαχρονικά – να φέρουμε δηλαδή όλο και περισσότερους, την ίδια στιγμή που διαψεύδονται οι μύθοι για εισροή τέτοιων εσόδων που θα δημιουργούσαν την ψευδαίσθηση ότι κολυμπάμε στο χρήμα.
Φυσικά ο τουρισμός δεν συνδέεται με ένα και μόνο μοντέλο, ούτε όλοι οι τουρίστες θέλουν τα ίδια πράγματα. Γι’ αυτό μια χώρα πρέπει να έχει στρατηγική για τον τουρισμό και να επιλέγει μέσα από τις πολιτικές της ποιο μοντέλο θέλει να προωθήσει, ποιους τουρίστες θέλει να προσελκύσει, αλλά και ποιες είναι οι αντοχές των κοινωνιών και του περιβάλλοντος ώστε να μην ξεπεραστούν.
Έχοντας επενδύσει διαχρονικά στο μοντέλο του “όλο και περισσότεροι”, κυριαρχεί στη χώρα ένα μοντέλο μαζικού τουρισμού που κατευθύνει το μεγαλύτερο ποσοστό εσόδων στην κατανάλωση εισαγόμενων προϊόντων για τις ανάγκες ενός είδους τουριστών που επιζητούν πρωτίστως χαμηλές τιμές χωρίς να ιεραρχούν ως προτεραιότητα την ποιότητα των υπηρεσιών και προϊόντων που καταναλώνουν αλλά και την ελαχιστοποίηση του οικολογικού και κοινωνικού αποτυπώματος. Πολλές φορές επίσης δεν αντιλαμβάνονται πώς οι δικές τους επιλογές μπορεί να επηρεάζουν τις ευαίσθητες κοινωνικές, οικονομικές και οικολογικές ισορροπίες. Για παράδειγμα, η επιλογή ενός πακέτου all inclusive προσφέρει χαμηλό συνήθως κόστος στους τουρίστες, αλλά αυτό οδηγεί συχνά σε χαμηλής ποιότητας προϊόντα, υπηρεσίες και σχέσεις εργασίας. Πόσοι όμως έχουν αντιληφθεί αυτές τις επιπτώσεις μέσα από την επιλογή που κάνουν ως προς το πακέτο προσφορών;
Ένα διαφορετικό μοντέλο τουρισμού είναι υπαρκτό κι εφικτό
Υπάρχουν πολλές μεμονωμένες ποιοτικές προσπάθειες που αναζητούν και υλοποιούν διαφορετικές κατευθύνσεις στον τουρισμό, πιο οικολογικές και οικονομικά πιο αποτελεσματικές, αλλά αυτές μέχρι σήμερα δεν αλλάζουν και δεν επηρεάζουν σημαντικά το κυρίαρχο μοντέλο που παράγει παράπλευρα προβλήματα, το κόστος των οποίων καλείται να πληρώσει η κοινωνία (υπερβολική αύξηση κατανάλωσης νερού κι ενέργειας καθώς και παραγωγής στερεών και υγρών αποβλήτων, αύξηση πιέσεων στα οικοσυστήματα και στους φυσικούς πόρους, απορρύθμιση κοινωνικής συνοχής, φαινόμενα διαφθοράς ιδιαίτερα σε σχέση με τη χρήση γης και τον δημόσιο χώρο κα). Τι νόημα έχει νησιά, για παράδειγμα, που βουλιάζουν από τουρίστες και δεν μπορείς πλέον να κυκλοφορήσεις να προσπαθούν να προσελκύσουν ακόμα περισσότερους τουρίστες, την ίδια στιγμή που οι δημόσιοι λειτουργοί αναγκάζονται να κοιμούνται σε σκηνές γιατί δεν βρίσκουν σπίτια να νοικιάσουν, οι ντόπιοι πρέπει να πληρώνουν ακριβά το νερό αλλά και κάποιες φορές για θέσεις πάρκινγκ, ενώ όλοι μας πληρώνουμε μέσα από τους λογαριασμούς ένα αυξημένο διαφορικό (επιπλέον) κόστος στο ηλεκτρικό ρεύμα που παράγεται από ακριβούς πετρελαϊκούς σταθμούς και σπαταλιέται (και) από τους τουρίστες.
Οι ΠΡΑΣΙΝΟΙ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ θα δώσουν στην δημοσιότητα, αρχές Οκτωβρίου, τις προτάσεις τους για να ξεκινήσει ένας ουσιαστικός διάλογος γύρω από μία νέα στρατηγική για οικονομικά, κοινωνικά και περιβαλλοντικά βιώσιμο και υπεύθυνο τουρισμό.