Χάρης Δούκας: «Η διαδημοτική συνεργασία αναγκαία για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης»
Κατά τη 2η Τακτική Συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου εγκρίθηκε κατά πλειοψηφία ψήφισμα που επιβεβαιώνει τη δέσμευση του Δήμου Αθηναίων στους στόχους της κλιματικής συμφωνίας του Παρισιού και την υποστήριξη της Συνθήκης Μη-Διάδοσης των Ορυκτών Καυσίμων.
Ο Δήμαρχος Αθηναίων, Χάρης Δούκας, υπογράμμισε: «H Αθήνα είναι μια πόλη που βιώνει τις συνέπειες της κλιματικής κρίσης, κυρίως μέσα από επιπτώσεις όπως η αύξηση της έντασης και της συχνότητας των κυμάτων καύσωνα, ενώ ταυτόχρονα μεγαλώνει ο κίνδυνος για πλημμύρες, όπως προκύπτει και από επιστημονικά δεδομένα. Παρουσιάσαμε στο Δημοτικό Συμβούλιο τα στοιχεία τα οποία έχουμε αποτυπώσει σε χάρτες GIS, ώστε να έχουμε πλήρη εικόνα. Οι κίνδυνοι για την υγεία, την κοινωνική συνοχή ακόμα και την οικονομία είναι συνεχώς αυξανόμενοι. Αυτός είναι και ένας σημαντικός λόγος που επιδιώκουμε να ενισχύσουμε σε πολλαπλά επίπεδα την ανθεκτικότητα της πόλης. Το Κλιματικό Σύμφωνο της Αθήνας και το Επενδυτικό Σχέδιο – που το συνοδεύει – έχουν ταυτόχρονα και ισχυρή κοινωνική διάσταση. Προωθούν δράσεις και επιλογές που έχουν θετικό κοινωνικό αποτύπωμα μαζί με το κλιματικό και περιβαλλοντικό».
Ο Νίκος Χρυσόγελος, Αντιδήμαρχος Αθηναίων Κλιματικής Διακυβέρνησης και την Κοινωνικής Οικονομίας τόνισε ότι “ο Δήμος Αθηναίων από την πλευρά του έχει υιοθετήσει το φιλόδοξο Κλιματικό Σύμφωνο για την Κλιματική ουδτερότητα της πόλης μέχρι το 2030 αλλά πρέπει να ληφθούν συνολικά μέτρα για την έξοδο της χώρας και του πλανήτη από τα ορυκτά καύσιμα. Η συμμετοχή της Αθήνας στην πρωτοβουλία για την Συνθήκη Μη Διάδοσης των Ορυκτών Καυσίμων, το πάγωμα κάθε νέρου σχεδίου εξόρυξης και η σταδιακή έξοδο από τα ορυκτά καύσιμα είναι μια επιβεβλημένη ενέργεια συνεοής και την κλιματική στρατηγική του δήμου”.
Τα ορυκτά καύσιμα ευθύνονται για το 86% των εκπομπών του CO2την προηγούμενη δεκαετία και θεωρείται η βασικότερη αιτία αλλαγής του κλίματος, σύμφωνα με το IPCC (Διακυβερνητικό Πάνελ για την Κλιματική Αλλαγή – του ΟΗΕ).
Μια Συνθήκη για τη Mη-Διάδοση των Ορυκτών Καυσίμων βασίζεται στις διαπιστώσεις των επιστημόνων αλλά και σε εκκλήσεις και εκστρατείες δεκαετιών. Υποστηρίζεται από ένα αυξανόμενο παγκόσμιο δίκτυο κυβερνήσεων, οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών, ακαδημαϊκών, επιστημόνων, ακτιβιστών νέων, επαγγελματιών υγείας, θρησκευτικών ιδρυμάτων, αυτόχθονων πληθυσμών και εκατομμυρίων πολιτών.
Στην εισήγησή του ο Δήμαρχος Αθηναίων τόνισε: «Ζούμε σε έναν κόσμο αλληλοεξαρτώμενο που βρίσκεται μπροστά σε πολλαπλές προκλήσεις. Οι πόλεις, όπως η Αθήνα, που είναι πιο κοντά στους πολίτες και αφουγκράζονται τις ανησυχίες τους, μπορούν να προσφέρουν ουσιαστικές λύσεις για τα κοινωνικά, περιβαλλοντικά προβλήματα μέσα και από συνεργασίες σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο στο πλαίσιο κοινών στόχων. Αυτό κάνουμε τώρα στηρίζοντας μια Συνθήκη Μη-Διάδοσης των Ορυκτών Καυσίμων μαζί με πολλές ακόμα σημαντικές πόλεις σε όλον τον πλανήτη».
Μάλιστα ο Δήμος Αθηναίων, πριν την έγκριση του ψηφίσματος, προχώρησε και στη διενέργεια σχετικής έρευνας μέσω της ψηφιακής πλατφόρμας Novoville, προκειμένου να ληφθεί υπόψη η γνώμη των πολιτών.
Στο πλαίσιο αυτό, 981 πολίτες έλαβαν μέρος στην έρευνα «Αθήνα και Κλιματική Αλλαγή», που πραγματοποιήθηκε την Τρίτη 14 Ιανουαρίου 2025.Το 61% των ερωτηθέντων δήλωσαν ότι η κλιματική αλλαγή είναι πλέον εμφανής στην πόλη όλον τον χρόνο, το 80% συμφώνησε ότι απαιτείται διαδημοτική συνεργασία για την αντιμετώπιση της νέας πραγματικότητας και το 90% των συμμετεχόντων τάχθηκαν υπέρ της συνεργασίας με άλλες πόλεις του κόσμου μέσω της Διεθνούς συνθήκης μη διάδοσης των ορυκτών καυσίμων (https://fossilfueltreaty.org).
Δείτε την έρευνα στον παρακάτω σύνδεσμο: https://shared.cityofathens.gr/index.php/s/ki46ZN3Hp4yMmX7
Η απόφαση του Δήμου Αθηναίων με την οποία η πόλη προστέθηκε στις 129 πόλεις που πρωτοστατούν στην πρωτοβουλία χαιρετίστηκε διεθνώς
Γιατί είναι αναγκαία η συμμετοχή στην πρωτοβουλία για την Συνθήκη Μη Διάδοσης των Ορυκτών Καυσίμων
H Αθήνα είναι μια πόλη που βιώνει τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής (κρίσης) κυρίως μέσα από επιπτώσεις όπως η αύξηση της έντασης και της συχνότητας των κυμάτων καύσωνα και υψηλών θερμοκρασιών, ενώ αυξάνεται ο γεινότερος κίνδυνος για πλημμύρες, όπως προκύπτει από επιστημονικά δεδομένα. Έχουμε παρουσιάσει στο Δημοτικό Συμβούλιο τα στοιχεία αυτά αλλά και τα έχουμε αποτυπώσει σε χάρτες GIS ώστε να έχουμε πλήρη εικόνα για το πως επηρεάζεται η πόλη μας από την απειλή της κλιματικής κρίσης. Οι κίνδυνοι για την υγεία, την κοινωνική συνοχή ακόμα και την οικονομία της πόλης είναι αυξανόμενοι πλέον λόγω ακριβώς της κλιματικής κρίσης και των ακραίων καιρικών φαινομένων που τη συνοδεύουν. Αυτός είναι και ένας σημαντικός λόγος που επιδιώκουμε ο Δήμος Αθηναίων να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο τόσο στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής αλλά και στην προσαρμογή στα νέα κλιματικά δεδομένα και την αύξηση της ανθεκτικότητας της πόλης και της κοινωνίας αλλά και για το γεγονός ότι το Σχέδιο Δράσης για το Κλίμα και το Επενδυτικό Σχέδιο που το συνοδεύει έχουν ισχυρή κοινωνική διάσταση, προωθούν δράσεις και επιλογές που έχουν θετικό κοινωνικό αποτύπωμα μαζί με το κλιματικό και περιβαλλοντικό.
Πρόσφατα στις 11/9/2023 ψηφίσαμε στο Δημοτικό Συμβούλιο το Κλιματικό Σύμφωνο της Αθήνας που σε σημαντικό βαθμό διαμορφώσαμε μέσα από διάλογο με φορείς και δεκάδες από αυτούς το συνυπογράφουν. Το Κλιματικό Σύμφωνο προβλέπει την κλιματική ουδετερότητα της Αθήνας μέχρι το 2030. Περιμένουμε μέσα στους λίγους επόμενους μήνες να λάβουμε επισήμως το σήμα της πόλης που αγωνίζεται για την κλιματική ουδετερότητα και εντάσσεται επισήμως στο ευρωπαϊκό δίκτυο των 100 Κλιματικά Ουδέτερων Πόλεων. Για την επίτευξη των στόχων της προστασίας του κλίματος η Αθήνα δεσμεύεται λοιπόν να κάνει αυτό που της αναλογεί. Από την άλλη όμως είναι δεδομένο ότι πρέπει να γίνουν πολύ περισσότερα για να πετύχουμε ως κοινωνίες και πόλεις, και κυρίως να μην υπονομεύεται από άλλες επιλογές ο στόχος της κλιματικής ουδετερότητας του πλανήτη μέχρι το 2050, όπως προβλέπουν διεθνείς συμφωνίες – μεταξύ άλλων η Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα (του 2015).
Διαπιστώνουμε δυστυχώς ότι παρά τις δεσμεύσεις που έχουν οι χώρες να μεταβούν στην κλιματική ουδετερότητα το αργότερο μέχρι το 2050, η προσπάθεια πολλών κυβερνήσεων δεν είναι πραγματικά επικεντρωμένη στο να συγκρατηθεί η αύξηση της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη κάτω από τον 1,5ºC, αντιθέτως η τάση είναι να ξεπεράσουμε τους +2 ºC ή και τους 3,5-4ºC μέχρι το 2050.
Μετά από δεκαετίες διαπραγματεύσεων για το κλίμα, τα ορυκτά καύσιμα βρέθηκαν επιτέλους στο επίκεντρο των συζητήσεων στο πλαίσιο της COP28 και της COP29, έστω και με αδύναμη διατύπωση και χαλαρότητα στις δεσμεύσεις. Παρά το γεγονός αυτό και ενώ οι επιστήμονες και οι διεθνείς οργανισμοί επιβεβαιώνουν ότι χωρίς έξοδο από τα ορυκτά καύσιμα δεν υπάρχει πιθανότητα να συγκρατήσουμε την κλιματική κρίση σε κάπως ελεγχόμενα επίπεδα, πολλές κυβερνήσεις εξακολουθούν να εγκρίνουν νέα έργα άνθρακα, λιγνίτη, πετρελαίου και αερίου – απειλώντας τις πιθανότητές μας να περιορίσουμε την υπερθέρμανση του πλανήτη. Πέρασαν ήδη δεκαετίες που συζητάμε για την κλιματική κρίση και γίνονται συνδιασκέψεις η μία μετά την άλλη με διακηρυγμένα στόχο να την αντιμετωπίσουμε. Εκεί που οι κυβερνήσεις αποτυγχάνουν, έρχονται πολλές πόλεις να δώσουν ώθηση στην πράξη στις πολιτικές για το κλίμα. Χρειαζόμαστε όμως και μια νέα Διεθνή δεσμευτική συμφωνία που θα ανανεώσει τη Συνθήκη του Παρισιού για το Κλίμα, η Συνθήκη Μη-Διάδοσης των Ορυκτών Καυσίμων, παρέχοντας και έναν οδικό χάρτη για να σταματήσει η επέκταση των ορυκτών καυσίμων και να διευκολυνθεί η δίκαιη έξοδος από αυτά (άνθρακας, πετρέλαιο, αέριο), θα θέσει τα θεμέλια για την νέα εποχή και οικονομία, χωρίς ορυκτά καύσιμα. Μια τέτοια συνθήκη βασίζεται στις διαπιστώσεις των επιστημόνων αλλά και σε εκκλήσεις και εκστρατείες δεκαετιών. Υποστηρίζεται από ένα αυξανόμενο παγκόσμιο δίκτυο κυβερνήσεων, οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών, ακαδημαϊκών, επιστημόνων, ακτιβιστών νέων, επαγγελματιών υγείας, θρησκευτικών ιδρυμάτων, αυτόχθονων πληθυσμών και εκατοντάδων χιλιάδων άλλων.
Στην καμπάνια αυτή συμμετέχουν κατ’ αρχάς χώρες που απειλούνται με εξαφάνιση λόγω της αλλαγής του κλίματος: Vanuatu, Tuvalu, Tonga, Fiji, the Solomon Islands, Niue, Antigua and Barbuda, Timor-Leste, Palau, Colombia, Samoa, Nauru, και Marshall Islands, 129 πόλεις και τοπικές διοικήσεις, μεταξύ των οποίων πολλές ευρωπαϊκές όπως, οι Βρυξέλλες, η Κοπεγχάγη, το Παρίσι, η Λυών, η Βόννη, η Χαϊδελβέργη, η Ρώμη, το Τορίνο, το Άμστερνταμ, η Βαρκελώνη, η Γενεύη, η Βαρσοβία, η Λωζάνη, το Κέιμπριτζ, το Εδιμβούργο, το Λονδίνο, το Μάντσεστερ αλλά και πολλές μεγάλες πόλεις από Β. Αμερική, Αυστραλία, Ν. Αμερική, Ασία κλπ. Συμμετέχουν επίσης, εκατοντάδες εκλεγμένοι υπουργοί, ευρωβουλευτές και βουλευτές, ενώ συνυπογράφουν την έκκληση 101 νομπελίστες, 300 θεσμοί υγείας μεταξύ των οποίων και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO), οικονομικοί θεσμοί που εκπροσωπούν 1,5 δις πολίτες καθώς και 3000 επιστήμονες και ακαδημαϊκοί.
Θυμίζουν ότι για να προστατεύσουμε τους ανθρώπους και τον πολιτισμό μας από την απειλή που αποτελούν τα ορυκτά καύσιμα για το κλίμα, την υγεία και το μέλλον μας, χρειάζεται να προετοιμαστεί και να εφαρμοστεί μια Συνθήκη Μη-Διάδοσης των Ορυκτών Καυσίμων. Η Συνθήκη αυτή θα συμπληρώσει τη Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα, παρέχοντας τον παγκόσμιο οδικό χάρτη που απαιτείται για να σταματήσει η επέκταση των ορυκτών καυσίμων, να προωθηθεί μια δίκαιη και οργανωμένη κατάργηση του άνθρακα, του πετρελαίου και του αερίου και να τεθούν τα θεμέλια για μια αληθινή δίκαιη ενεργειακή μετάβαση στην οποία δεν υπάρχει εργαζόμενος/η, κοινότητα ή χώρα που μένει πίσω.
Τα ορυκτά καύσιμα είναι υπεύθυνα για τις εκπομπές του 86% του διοξειδίου του άνθρακα την προηγούμενη δεκαετία και θεωρείται η βασικότερη αιτία αλλαγής του κλίματος, σύμφωνα με το IPCC (Διακυβερνητικό Πάνελ για την Κλιματική Αλλαγή – του ΟΗΕ). Ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας έχει καταστήσει σαφές ότι η επέκταση των ορυκτών καυσίμων είναι ασυμβίβαστη με τον στόχο για συγκράτηση της αύξησης της μέσης θερμοκρασίας κάτω από τον 1,5°C. Το Global Registry of Fossil Fuels αναλύει ότι η εξόρυξη μόνο των υφιστάμενων (όχι νέων) αποθεμάτων ορυκτών καυσίμων θα οδηγούσε σε 7πλάσιες εκπομπές από αυτές που επιτρέπει ο εναπομείναν προϋπολογισμός (εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου). Οι περισσότερες κυβερνήσεις όμως σε ολόκληρο τον κόσμο σχεδιάζουν νέες εξορύξεις και επεκτάσεις των δικτύων ορυκτών καυσίμων που θα οδηγήσουν σε διπλασιασμό των εκπομπών που θα επιτρέπονταν για να συγκρατηθεί μέχρι το 2050 η άνοδος της μέσης θερμοκρασίας κάτω από 1,5°C, σύμφωνα με την έκθεση Production Gap Report του Προγράμματος του ΟΗΕ για το Περιβάλλον (UNEP).
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό:
– Τα αέρια του θερμοκηπίου έφτασαν σε επίπεδα ρεκόρ το 2023. Τα δεδομένα σε πραγματικό χρόνο δείχνουν ότι συνέχισαν να αυξάνονται το 2024. Η ατμοσφαιρική συγκέντρωση διοξειδίου του άνθρακα (CO2) αυξήθηκε από περίπου 278 ppm το 1750 σε 420 ppm το 2023, σημειώνοντας αύξηση 51%. Αυτό παγιδεύει τη θερμότητα και προκαλεί αύξηση της θερμοκρασίας.
– Η περιεκτικότητα σε θερμότητα των ωκεανών το 2023 ήταν η υψηλότερη που έχει καταγραφεί και τα προκαταρκτικά στοιχεία δείχνουν ότι το 2024 συνεχίστηκε σε συγκρίσιμα επίπεδα. Οι ρυθμοί υπερθέρμανσης των ωκεανών παρουσιάζουν μια ιδιαίτερα ισχυρή αύξηση τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Από το 2005 έως το 2023, ο ωκεανός απορροφούσε κατά μέσο όρο περίπου 3,1 εκατομμύρια τεραβατώρες (TWh) θερμότητας κάθε χρόνο. Αυτή είναι πάνω από 18 φορές η παγκόσμια κατανάλωση ενέργειας το 2023. Περίπου το 90% της ενέργειας που έχει συσσωρευτεί στο σύστημα της Γης αποθηκεύεται στον ωκεανό και επομένως αναμένεται ότι η υπερθέρμανση των ωκεανών θα συνεχιστεί – μια αλλαγή που είναι μη αναστρέψιμη σε χρονικές κλίμακες εκατονταετίας έως χιλιετίας.
– Η άνοδος της στάθμης της θάλασσας επιταχύνεται λόγω της θερμικής διαστολής των θερμότερων νερών και της τήξης των παγετώνων και των στρωμάτων πάγου. Από το 2014-2023, η παγκόσμια μέση στάθμη της θάλασσας αυξήθηκε με ρυθμό 4,77 mm ετησίως, υπερδιπλάσιος από τον ρυθμό μεταξύ 1993 και 2002.
Ο Δήμος Αθηναίων έρχεται λοιπόν να συμμετάσχει στην πρωτοβουλία αυτή για ένα συγκεκριμένο δεσμευτικό σχέδιο για τερματισμό της επέκτασης νέων έργων άνθρακα, λιγνίτη, πετρελαίου και αερίου καθώς και για μια δίκαιη και ισορροπημένη παγκόσμια μετάβαση στην μετά τα ορυκτά καύσιμα εποχή για να προστατευτεί η πόλη, οι άνθρωποι της καθώς και η οικονομία της. Το Κλιματικό Σύμφωνο της Αθήνας θα επιταχύνει την έξοδο από τα ορυκτά καύσιμα αλλά η πόλη δεν είναι μια νησίδα αποκομμένη από τον κόσμο ή τις γειτονικές περιοχές. Μια δίκαιη και οργανωμένη σε παγκόσμιο επίπεδο έξοδος από τα ορυκτά καύσιμα θα βοηθήσει την πόλης στην δίκαιη ενεργειακή μετάβαση και στην προώθηση της κλιματικής δικαιοσύνης ως μια πολιτική που επιλύει πολλά και συσσωρευμένα κοινωνικά και περιβαλλοντικά προβλήματα.
Πέρα από την προσπάθεια προώθησης της κλιματικής και ενεργειακής δικαιοσύνης στην Αθήνα, δεν μπορούμε να κλείνουμε τα μάτια σε ότι συμβαίνει σήμερα στον πλανήτη και καθόλου δεν εγγυάται την προστασία του κλίματος αλλά και τη μείωση της φτώχειας και των ανισοτήτων. Σύμφωνα με έναν συνασπισμό αφρικανικών οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών, που διερευνά ποιος χρηματοδοτεί την επέκταση των ορυκτών καυσίμων στην Αφρική: «Σε 48 από τα 55 αφρικανικά έθνη, εταιρείες πετρελαίου, αερίου και άνθρακα είτε εξερευνούν είτε αναπτύσσουν νέα αποθέματα ορυκτών καυσίμων, χτίζοντας νέες υποδομές, όπως αγωγούς ή τερματικούς σταθμούς Υγροποιημένου Αερίου (LNG) ή ανάπτυξη νέων σταθμών ηλεκτροπαραγωγής με καύση αερίου και άνθρακα. Αυτά τα τεράστια σχέδια επέκτασης των ορυκτών καυσίμων είναι εντελώς ασύμβατα με τους στόχους του Παρισιού και θα κλειδώσουν τις αφρικανικές χώρες σε ένα απαρχαιωμένο ενεργειακό μονοπάτι και βαρύ αποτύπωμα άνθρακα. Παρά τις δεκαετίες εξόρυξης ορυκτών καυσίμων, η Αφρική παραμένει η πιο φτωχή ενεργειακά ήπειρος στη γη – όσον αφορά την πρόσβαση και όχι τους ίδιους τους πόρους. Αυτό υποδηλώνει την ανάγκη αλλαγής του παραδείγματος που στηρίζει τον ενεργειακό σχεδιασμό και τις επενδύσεις στην ήπειρο».