Με αφορμή αποκαλύψεις εκπομπής του BBC
ΠΡΑΣΙΝΟΙ-ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ: Να μην στηρίζουμε με τις αγορές απορρύθμιση της κοινωνικής και περιβαλλοντικής προστασίας
Οι «ΠΡΑΣΙΝΟΙ-ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ» καλούμε τους πολίτες να σκεφτούν πώς παράγεται αυτό που θα αγοράσουν τώρα στις γιορτές αλλά κι αν πράγματι το χρειάζονται. Ο τρόπος που ψωνίζουμε έχει άμεση σχέση με τις συνθήκες εργασίας, τα εργασιακά κι ανθρώπινα δικαιώματα, την προστασία του περιβάλλοντος αλλά ακόμα και με την κατάσταση της οικονομίας στις διάφορες χώρες.
Για παράδειγμα, πρόσφατη έρευνα του BBC [1] διαπιστώνει «φτωχή αντιμετώπιση των εργαζομένων της APPLE σε κινέζικο εργοστάσιο Pegatron στη Shanghai που κατασκευάζει το iPhone 6: μεταξύ άλλων εξαντλητική εργασία 12 ή και περισσότερων ωρών (συνολικά εβδομάδα 55 ωρών), συνεχή εργασία για 18 μέρες χωρίς ρεπό και πολλά άλλα. Η εκπομπή αποκαλύπτει, επίσης, στο νησί Bangka της Ινδονησίας επικίνδυνη παιδική εργασία και παιδιά που σκάβουν με τα χέρια σε παράνομα ορυχεία που εξορύσσουν μέταλλα τα οποία φτάνουν στην αλυσίδα προμηθειών της εταιρίας για τις ηλεκτρονικές συσκευές της, ανακατωμένα με μέταλλα από νόμιμα ορυχεία.
Η Apple προσπαθεί να διασκεδάσει τις καταγγελίες, αλλά οι φτωχές συνθήκες εργασίας σε εργοστάσια που δούλευαν για λογαριασμό της APPLE ήρθαν στο φως της δημοσιότητας το 2010, όταν 14 εργαζόμενοι στο Foxconn, το μεγαλύτερο εργοστάσιο παραγωγής προϊόντων για την Apple, είχαν αυτοκτονήσει, σύμφωνα με καταγγελίες λόγω άσχημων συνθηκών εργασίας.
Οι αποκαλύψεις αυτές του BBC είναι φυσικά η κορυφή του παγόβουνου. Σημαντικό ποσοστό πολιτών ενδιαφέρεται πλέον για τις συνθήκες παραγωγές των ηλεκτρονικών συσκευών τους, των ρούχων ή των παπουτσιών τους. Οργανώσεις πολιτών αλλά και κριτικοί δημοσιογράφοι ερευνούν τα τελευταία χρόνια τις κοινωνικές και περιβαλλοντικές επιδόσεις μεγάλων εταιριών. Ιδιαίτερα στον τομέα των ηλεκτρονικών πολλές έρευνες στοχεύουν στο να ρίξουν φως στις συνθήκες παραγωγής προϊόντων όχι μόνο της APPLE αλλά και της Microsoft ή της Samsung στα εργοστάσια τους στην Κίνα ή σε άλλες περιοχές. Έρευνες έχουν εντοπίσει μέταλλα – για εξαρτήματα ηλεκτρονικών συσκευών – μέσω της πώλησης των οποίων χρηματοδοτούν τις επιχειρήσεις τους ένοπλες ομάδες στην Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό. Μια άλλη έρευνα που δημοσιεύθηκε πρόσφατα [2], δείχνει ότι οι μισές μόνο εταιρίες ηλεκτρονικών έχουν καλή γνώση όλων των σταδίων παραγωγής των προϊόντων τους (ιχνηλασιμότητα). Οι μισές έχουν γνώση μόνο του τελευταίου σταδίου παραγωγής.
Η πίεση των πολιτών οδηγεί τις επιχειρήσεις στην διερεύνηση των πηγών προέλευσης των υλικών που χρησιμοποιούν ώστε να μην προέρχονται αυτά από παράνομα ορυχεία ή ορυχεία με απάνθρωπες ή καταστροφικές για το περιβάλλον συνθήκες εργασίας ή να μην είναι πηγή χρηματοδότησης ένοπλων ομάδων.
Η παγκοσμιοποίηση άνοιξε τα σύνορα σε κάθε είδους προϊόντα και υπηρεσίες. Οι πολίτες στον βιομηχανικό κόσμο κάνουν ουρές για να αγοράσουν καταναλωτικά προϊόντα, χωρίς να γνωρίζουν τις συνθήκες εργασίες και τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις της παραγωγής αυτών των προϊόντων. Όμως αν καταναλώσουμε χωρίς να νοιαζόμαστε για τις επιπτώσεις των επιλογών μας, σκάβουμε τον λάκκο μας μόνοι μας. Τα χαμηλά μεροκάματα, η απουσία μέτρων προστασίας του περιβάλλοντος, ακατάλληλες πρώτες ύλες και απάνθρωπες συνθήκες εργασίας στην Κίνα ή σε άλλες χώρες, παιδική εργασία κρύβονται συχνά πίσω από «φτηνά» προϊόντα, που επιλέγουν χωρίς να το πολυσκεφθούν οι καταναλωτές. Με μόνο κριτήριο το «πιο φτηνό», οι καταναλωτές «ψηφίζουν» υπέρ της απορρύθμισης των εργασιακών, κοινωνικών και περιβαλλοντικών κανόνων που επιλέγουν συνήθως να επιβάλλουν στο πλαίσιο του «ανταγωνισμού» με τα κινέζικα ή άλλα προϊόντα οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις. Χάνονται με αυτό τον τρόπο όμως στον τόπο μας θέσεις εργασίας και ολόκληροι οικονομικοί κλάδοι ενώ κατεδαφίζεται το ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο.
Η απορρύθμιση και η εσωτερική υποτίμηση δεν είναι η απάντηση στις συνθήκες που δημιούργησε μια παγκοσμιοποίηση χωρίς κανόνες. Οι «ΠΡΑΣΙΝΟΙ-ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ» υποστηρίζουμε ότι υπάρχει μια διαφορετική στρατηγική, ενώ οι Πράσινοι στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχουν θέσει ψηλά στις προτεραιότητές τους την ενσωμάτωση των ανθρωπίνων και κοινωνικών δικαιωμάτων και της περιβαλλοντικής προστασίας σε όλες τις εμπορικές σχέσεις.
Αντί οι ευρωπαϊκές χώρες να αποδομούν το κοινωνικό μοντέλο επιδιώκοντας να ανταγωνιστούν τα φτηνά προϊόντα που προέρχονται από την Κίνα ή άλλες χώρες – λόγω των φτωχών συνθηκών εργασίας, κοινωνικής και περιβαλλοντικής προστασίας – πρέπει να απαιτούν, στο πλαίσιο των εμπορικών συμφωνιών της ΕΕ με τις τρίτες χώρες, την τήρηση προτύπων περιβαλλοντικής και κοινωνικής προστασίας και άνοδο της ποιότητα ζωής καθώς κι αυστηρή εφαρμογή των κανόνων του Διεθνούς Οργανισμού Εργασίας για όλα τα προϊόντα που εισέρχονται στην ευρωπαϊκή αγορά. Οι δημόσιες αρχές (κεντρικό κράτος, αυτοδιοίκηση) αλλά και οι επαγγελματικοί και κοινωνικοί φορείς πρέπει να εντάξουν στις προμήθειες αγαθών και υπηρεσιών κοινωνικές και περιβαλλοντικές παραμέτρους, αντί να επιδιώκουν το πιο φτηνό. Το θεσμικό πλαίσιο υπάρχει, όπως εξάλλου και κατάλληλα συστήματα πιστοποίησης. Απαιτείται, όμως, πολιτική βούληση κι εκπαίδευση του προσωπικού που προετοιμάζει τις διάφορες προκηρύξεις και συμβάσεις.
Όμως και οι πολίτες έχουν ρόλο. Αντί, με τις αγορές μας να διευκολύνουμε πρακτικές και πολιτικές που τελικώς οδηγούν στην επιβολή κινέζικων μεροκάματων και στην καταπάτηση των εργασιακών και κοινωνικών δικαιωμάτων για να μπορούμε να καταναλώνουμε φτηνά, είναι καλύτερα να αναπτύξουμε κριτική στάση ως «καταναλωτές», να ψάχνουμε αν χρειαζόμαστε πράγματι όλα αυτά που αγοράζουμε αλλά και πώς φτιάχνονται αυτά που αγοράζουμε. Να γίνουμε, δηλαδή, πιο ενεργοί πολίτες και να συμμετέχουμε στους παγκόσμιους αγώνες για καλύτερες συνθήκες ζωής για όλους τους κατοίκους του πλανήτη.
[1] Δείτε την εκπομπή BBC Panorama: “Apple’s Broken Promises on BBC” http://www.bbc.com/news/business-30532463 ή BBC iPlayer.
[2] Διαβάστε την έκθεση http://www.free2work.org/trends/electronics/Free2Work-Electronics-Ratings-2014.pdf